پشه آئدس
آئدس نام پشه‌ای است که تحت عنوان ببر آسیایی نیز شناخته می‌شود و بیشتر در مناطق استوایی جهان به‌ویژه آسیای جنوب شرقی دیده شده است. نیش پشه آئدس منجر به تب دنگی یا استخوان‌شکن می‌شود و کسی که مورد گزش این پشه قرار گیرد، پس از گذشت چند روز از علائم سطحی، احساس بهبود موقت می‌کند و سپس به صورت ناگهان دچار کما و حتی مرگ خواهد شد.
شکل پشه آئدس
پشه‌های آئدس از نظر ظاهری متمایز هستند زیرا علائم سیاه و سفید قابل توجهی روی بدن و پاهای خود دارند. برخلاف اکثر پشه‌های دیگر، آنها فعال هستند و فقط در طول روز نیش می‌زنند.
علائم نیش پشه آئدس
تب دنگی از طریق پشه‌ای تحت عنوان آئدس به انسان منتقل می‌شود که علائم آن سردرد، کمردرد، تب معمولاً شدید و در برخی موارد خارج و جوش در قسمت‌های مختلف بدن است.
محل زندگی پشه آئدس
پشه آئدس که بسیار خطرناک است در بشقاب‌های زیر گلدان و گیاه بامبو و نقاطی که آب کولر جمع می‌شود، زندگی می‌کند و در صورت مشاهده این پشه خطرناک نیاز است تا فاصله یک کیلومتری از مکان رؤیت آن ضدعفونی شود.
پشه آئدس در ایران
هفته گذشته یاسر مرادی، مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان قشم از مشاهده و صید زنده پشه مهاجم دِنگی یا آئدس در بررسی‌های محیطی در سطح یکی از شهرک‌های مسکونی این شهر خبر داد.
دقایقی پیش احمد رئیسی، رئیس اداره کنترل و مبارزه با مالاریای وزارت بهداشت با اشاره به شناسایی پشه آئدس «آلبو پیکتوس» در نقاط شمالی و با بیان اینکه این پشه بومی کشور ما نیست، گفت: برای پیشگیری از طغیان بیماری با پشه آئدس سیاست ما در نقاط شمالی و جنوبی کشور یکسان است و تنها اقدام مهم، بهسازی و پاک‌سازی محیط با همکاری بین بخشی مناسبی است که به‌تازگی با مدیریت استانداری گیلان آغاز شده است تا پشه استقرار نیابد.
تب دنگی چیست؟
تب دنگی بیماری دردناک و ناتوان‌کننده‌ای است که از طریق پشه آئدس به انسان‌ها منتقل می‌شود و باعث عفونت نیل غربی و تب زرد می‌گردد. تب دنگی به عنوان تب استخوان‌شکن نیز شناخته می‌شود، زیرا دردی که بیمار تحمل می‌کند به اندازه شکستن استخوان‌ها شدت دارد. بعضی از نشانه‌های تب دنگی شامل تب، سردرد، حساسیت‌های پوستی مشابه سرخک و درد ماهیچه‌ها و مفاصل است، دیگر علائم تب دنگی عبارت است از:
- تب ناگهانی شدید
- سردردهای مکرر و شدید
- درد در پشت چشم‌ها
- درد شدید در مفاصل و ماهیچه‌ها
- خارش پوست
- خون‌ریزی بینی یا لثه
- کبود شدن بدن به راحتی
درمان نیش پشه آئدس
در صورت آلوده شدن به ویروس، پشه آئدس هیچ درمان خاصی وجود ندارد، اما برای کنترل علائم دردهای ماهیچه‌ای و تب می‌توان از کاهش‌دهنده‌های تب و مسکن استفاده کرد. بهترین انتخاب برای درمان این علائم استفاده از استامینوفن یا پاراسماتول است. بیمار مبتلا به تب دنگی نباید از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوبروفن و آسپرین استفاده کند، زیرا این داروها سبب نازک شدن عروق خونی و کاهش خون‌ریزی می‌شود.
تاریخچه بیماری دنگی
بیماری دنگی پیشینه بسیاری دارد و نخستین مورد آن در سال‌های بسیار دور مشاهده شد. در یک دانشنامه پزشکی چینی که از دوران «خاندان جین» که بین سال‌های ۲۶۵ تا ۴۲۰ میلادی زندگی می‌کردند از شخصی صحبت شده که احتمالاً به تب دنگی مبتلا شده است. اسناد مکتوبی از قرن هفدهم نیز وجود دارد که بیانگر احتمال همه‌گیری دنگی بوده است، اما محتمل‌ترین گزارش‌های همه‌گیری دنگی مربوط به سال‌های ۱۷۷۹ تا ۱۷۸۰ است که آسیا، آفریقا و شمال آمریکا را در بر گرفته است.
در سال ۱۹۰۶ دانشمندان ثابت کردند که مردم از پشه‌های آئدس عفونت‌هایی را دریافت می‌کنند سپس در سال ۱۹۰۷ دانشمندان نشان‌دادند که ویروسی موجب تب تنگی می‌شود. تب دنگی دومین بیماری در آن زمان بود که ثابت شد عامل آن ویروس است و پس از کشف آن جان برتون کلیلند و جوزف فرانکلین سایلر به مطالعه ویروس دنگی پرداختند و راه‌های گسترش آن را کشف کردند.
علت بیماری تب دنگی چیست؟
تب دنگی توسط ویروسی با همین نام ایجاد می‌شود. در سیستم علمی که ویروس‌ها را دسته‌بندی و نام‌گذاری می‌کند، ویروس دنگی در خانواده فلاوی ویرید قرار می‌گیرد و از جنس فلای ویروس محسوب می‌شود. دیگر ویروس‌های این خانواده نیز می‌توان به تب زرد، نیل غربی، التهاب مغز، آنسفالیت ژاپنی، آنسفالیت منتقل شده از ساس، بیماری جنگل کیاسانور و ویروس تب هموراژیک امسک اشاره کرد.
راه‌های انتقال تب دنگی
در بیشتر مواقع ویروس دنگی توسط پشه آئدس به‌خصوص گونه آجیپتی انتقال پیدا می‌کند؛ این پشه‌ها اغلب بین عرض جغرافیایی ۳۵ درجه شمال و ۳۵ درجه جنوبی و در ارتفاع کمتر از هزار متر زندگی می‌کنند. پشه آئدس معمولاً در روز نیش می‌زند و یک گزش ساده می‌تواند منجر به ابتلای انسان شود؛ البته گاهی نیز انسان‌ها ویروس را به پشه دنگی منتقل می‌کنند، اما به نظر می‌رسد این ویروس هیچ‌گونه آسیبی به پشه‌های آلوده وارد نمی‌کند.
نحوه تشخیص بیماری دنگی
تب دنگی به‌طور معمول با معاینه شخص و مقایسه نشانه‌های آن با دنگی تشخیص داده می‌شود. احتمال تشخیص دنگی توسط پزشکان متخصص در نقاطی که این بیماری شایع است، بسیار زیاد است؛ البته در مراحل اولیه دنگی، تشکیل آن از عفونت‌های ویروسی دیگر بسیار دشوار است.