با پروژه‌ جدید ناسا، سحابی‌ها را به خانه ببرید!

پروژه جدید ناسا به کاربران اینستاگرام اجازه می‌دهد تا شگفتی‌های کیهان را که توسط رصدخانه پرتو ایکس چاندرا و سایر تلسکوپ‌های فضایی رصد می‌شود، به صورت سه‌بُعدی تجربه کنند. این یک فیلتر واقعیت افزوده (AR) به نام «تجربه اینستاگرام» است که اجرام آسمانی فوق‌العاده زیبا را دریافت می‌کند و آنها را درست در کنار شما در مقابل دوربین قرار می‌دهد.

چه اجرام آسمانی را می‌توانید به زمین بیاورید؟

تجربه اینستاگرام با استفاده از مدل‌های سه بعدی ایجاد شده از داده‌های چاندرا و مشاهدات سایر تلسکوپ‌ها ایجاد شده است. کمی مدل‌سازی ریاضی نیز لازم بود تا این الهه‌های کیهانی مورد توجه قرار گیرند.

چنین مدل‌سازی سه‌بُعدی از اجرام، که معمولا به‌عنوان تصاویر دوبعدی روی دیده می‌شوند، تنها در سال‌های اخیر به لطف ابزار و روش‌های جدید امکان‌پذیر شده است. این منجر به انفجاری در پیچیدگی مدل‌های سه بعدی داده محور از اجرام آسمانی دوردست شده است.

با رونق این فناوری، فرصت‌های ارائه شده به عموم از طریق واقعیت مجازی افزوده نیز رشد کرده است. این برنامه آن تجربیات را فراتر از منظومه شمسی گسترش می‌دهد و این مفهوم نوآورانه را در اعماق کیهان اعمال می‌کند.

چند مورد از این اجرام آسمانی در ادامه خواهیم شناخت.

تپ اختر بادبان(Vela) به عنوان یک جفت کمان بنفش خیره کننده با نوار ضعیفی که از مرکز آنها عبور می‌کند دیده می‌شود. وقتی تصویر این جرم آسمانی ثبت شده است در محل زندگی خود در فاصله ۱۰۰۰ سال نوری از ما قرار داشته و در واقع یک ستاره نوترونی دیده می‌شود که هنگام فروپاشی یک ستاره عظیم تشکیل شده است.

اگرچه این ستاره نوترونی تنها حدود ۱۲ مایل(۲۰ کیلومتر) عرض دارد، اما جرم آن تقریبا دو برابر خورشید است. این بدان معناست که ماده موجود در آن به قدری متراکم است که یک قاشق غذاخوری از آن بیش از یک میلیارد تُن وزن دارد. این از قله اورست نیز سنگین‌تر است.

تپ اختر بادبان به قدری سریع می‌چرخد ‌که ۱۱ چرخش در ثانیه را کامل می‌کند. این بدان معناست که سریع‌تر از تیغه‌های بالگردها می‌چرخد و همانطور که این کار را انجام می‌دهد، فوران‌هایی را با حدود ۷۰ درصد سرعت نور از قطب‌های خود بیرون می‌ریزد. این پرتوها که تقریبا یک سال نوری را ایجاد می‌کنند، در سراسر جهان پخش می‌شوند.

تولد یک ستاره نوترونی مانند ستاره‌ای که در قلب تپ اختر بادبان قرار دارد با یک انفجار کیهانی عظیم به نام ابرنواختر همراه است که با فروپاشی هسته ستاره، یک ستاره عظیم را فرومی‌پاشد.

تجربه جدید ناسا در اینستاگرام به کاربران این فرصت را می‌دهد تا یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های مرگ ستاره‌ای را کشف کنند.

بقایای ابرنواختر تایکو، نامی است که به لاشه‌های ابرنواختری در فاصله ۸۰۰۰ تا ۱۰ هزار سال نوری از زمین دیده شده است. این ابرنواختر برای اولین بار در سال ۱۵۷۲ مشاهده شد و نام یکی از کاشفان آن، یک ستاره‌شناس دانمارکی به نام تایکو براهه روی آن گذاشته شد. اعتقاد بر این است که این ابرنواختر نوع یکم ای(Ia) است که کمی متفاوت از انفجارهایی است که تولد یک ستاره نوترونی را نشان می‌دهد.

ابرنواخترهای نوع یکم ای زمانی اتفاق می‌افتند که بقایای ستاره‌ای به نام کوتوله‌های سفید مواد را از یک ستاره همراه به سمت خود می‌کشند. این ماده روی کوتوله سفید انباشته می‌شود تا اینکه باعث انفجار هسته‌ای شده که به طور کامل باقیمانده ستاره را از بین می‌برد.

تجربه اینستاگرام همچنین بقایای یک ستاره مرده دیگر را نشان می‌دهد. این سحابی به شکل سحابی هلیکس، یک ابر در حال انبساط از مواد ستاره‌ای است که در فاصله ۶۵۰ سال نوری از ما در صورت فلکی دلو قرار دارد.

سحابی مارپیچ نمونه‌ای از یک سحابی سیاره‌ای و پوسته‌ای در حال انبساط از گاز و غبار که زمانی لایه‌های بیرونی یک ستاره در حال مرگ بودند، است. در قلب این ماده، که در تصویر چاندرا به عنوان یک حباب بنفش مشخص شده است، یک هسته ستاره‌ای وجود دارد.

سحابی چشم گربه نیز یک سحابی سیاره‌ای است، اگرچه در فاصله ۳۲۶۲ سال نوری از زمین در صورت فلکی اژدها قرار دارد.

این سحابی سیاره‌ای را می‌توان با جزئیات بسیار عالی مشاهده و مارپیچ‌های پیچ خورده غبار و گاز را آشکار کرد و پوسته‌های در حال انبساط آن چیزی که زمانی مواد ستاره‌ای بود را دید.

این برنامه همچنین حاوی داده‌های کیهانی است که از طریق فرآیندی به نام «صوتی سازی» به صدا تبدیل شده است.

این اولین باری نیست که ناسا با اینستاگرام برای ایجاد یک تجربه فضایی همکاری می‌کند. کاربران پلتفرم رسانه‌های اجتماعی پیش از این می‌توانستند عملکردهای درونی کنترل مأموریت ناسا را ‌بررسی کنند، با ایستگاه فضایی بین‌المللی(ISS) به مدار پایین زمین سفر کنند و با مریخ‌نورد استقامت در مریخ حرکت کنند.

این تجربیات چاندرا در اینستاگرام راه دیگری برای به اشتراک گذاشتن این داده‌های کیهانی با مردم است.