به گزارش، حیات را راز نهایی بشریت خوانده‌اند؛ قرن‌ها است که انسان‌های زمینی در پی جستن نشانی از حیات فرازمینی به آسمان خیره شده‌اند. با وجود چنین واقعیتی که هیچ موجود زنده‌ای در خارج از سیاره زمین کشف نشده است، وسعت بیکران جهان هستی و تعداد بی‌شمار سیارات احتمال وجود حیات و تمدنی فرازمینی را در علم آمار و احتمالات قوت بخشیده و دروازه امید را بر پژوهشگران فضایی گشوده است.
اما حیات فرازمینی را چگونه باید یافت؟ با توجه به اینکه واقعیت دنیای ما با تصاویر خیالی انیمیشن‌های دوران کودکی فرسنگ‌ها فاصله دارد، نمی‌توان سوار بر فضاپیماهای بزرگ به دیگر سیارات سفر کرد و به دنبال موجودات دیگر وجب به وجب فضا را کند و کاش کرد، چراکه با تکنولوژی حال حاضر دنیا سفر حتی به نزدیک‌ترین منظومه‌های سیاره‌ای نیز چیزی حدود به ۸۰ هزار سال زمان نیاز دارد. زمانی که کاملاً از عمر انسان خارج است و دستیابی به فناوری‌های فوق پیشرفته در آینده را لازمه سفر به منظومه‌های فرازمینی کرده است.
وسعت فضای بیرونی (که کل دنیا منهای کره زمین است) و محدودیت‌های زمانی و مکانی بشر جست‌وجوی حیات فرازمینی را مستلزم بهره‌برداری از راه‌های خلاقانه‌تری نسبت به سفر به فضا کرده است؛ در حال حاضر استفاده از امواج رادیویی در صدر فهرست این راه‌ها تنها روزنه امید انسان برای ارتباط با موجودات فرازمینی است.
لازم به ذکر است در عالم ماده امواجی به نام امواج الکترومغناطیس وجود دارد که گستره طیفی آن از بسامدهای رادیویی با کمترین فرکانس تا پرتو ایکس و گاما با بیشترین فرکانس را در بر می‌گیرد. امواج الکترومغناطیسی بسته به میزان انرژی از امواج رادیویی، ریزموج، پرتوهای فروسرخ (مادون قرمز)، نور مرئی، فرابنفش، پرتوی ایکس و پرتوی گاما به ترتیب از کم به زیاد مرتب شده است و امواج رادیویی تنها بخش کوچکی از این طیف گسترده الکترومغناطیسی است.
محدودیت‌ها چالش برانگیز می‌شوند
عمران مرادی، پژوهشگر علوم فضایی در راستای امواج رادیویی به خبرنگار می‌گوید: همه ستاره‌ها مانند خورشید طیف گسترده‌ای از امواج پرانرژی تا امواج کم‌انرژی الکترومغناطیسی را از خود منتشر می‌کنند. از بین این امواج به دلیل لایه محافظتی ازن امواج پرانرژی گاما، ایکس و فرابنفش که برای انسان مرگ‌آفرینند به زمین نمی‌رسد و در فضا منحل می‌شود، اما امواج رادیویی به جهت انرژی کم هیچ برهم‌کنشی با ماده ندارد و به‌راحتی از اجسام عبور می‌کند و به زمین می‌رسد.
وی می‌افزاید: امواج رادیویی در راستای دریافت بیشتر، سریع‌تر و راحت‌تر به نسبت نور، همچنین نامحدودی تلسکوپ‌های رادیویی به نسبت ابزار نوری محدود در تکنولوژی اهمیت بالایی برای بشر به جهت شناخت فضا دارند و کارشناسان فضایی می‌توانند اطلاعات بسیاری را با کمک امواج رادیویی از نقاط دور و عمیق فضا دریافت کنند.
پژوهشگر علوم فضایی درباره حیات فرازمینی تاکید می‌کند: در عالم هستی بی‌شمار سیاره در حال چرخش به دور ستارگان وجود دارد. تعداد زیاد ستارگان و سیارات احتمال وجود حیات و تمدنی فرازمینی را به شدت تقویت می‌کند. همانگونه که ارتباط انسان‌ها روی کره زمین با کمک امواج رادیویی تلفن‌های همراه و اینترنت صورت می‌گیرد ارتباط زمین با سایر سیارات نیز می‌تواند به واسطه این امواج برقرار شود، اما این ارتباط با چالش بزرگ محدودیت سرعت نور در امواج الکترومغناطیسی مواجه است.
مرادی می‌افزاید: سرعت نور با رقم ۳۰ صد هزار کیلومتر بر ثانیه برای طی کردن مسافت‌های عظیم میان‌سیاره‌ای بسیار کم است. ارسال پیام رادیویی حتی برای موجودات فرازمینی احتمالی در آن سوی کهکشان راه‌شیری بیش از ۱۰۰ هزار سال طول می‌کشد؛ حال اگر بخواهیم فرض کنیم موجوداتی وجود داشته باشند و پس از دریافت پیام بخواهند با همین تکنولوژی رادیویی پاسخ دهند رسیدن پاسخ به زمین نیز ۱۰۰ هزار سال دیگر طول می‌کشد؛ این یعنی یک پیام ساده درون‌کهکشانی بیش از ۲۰۰ هزار سال نوری زمان می‌برد، این در حالی است که جهان هستی به کهکشان راه شیری ختم نمی‌شود و هزاران کهکشان دیگر در میلیاردها سال نوری فاصله با زمین نیز وجود دارد که احتمال حیات فرازمینی دارند.
وی اذعان می‌کند: با وجود چالش‌های بسیار کشف حیات فرازمینی بشر در دوراهی تسلیم شدن یا ادامه دادن راه دوم را برمی‌گزیند و شانس خود را با پرتاب تیرهایی در تاریکی امتحان می‌کند. پیام «آرسیبو» یکی از تیرهای پرتاب شده در تاریکی بشر برای کشف زیست فرازمینی است.
گول ظاهرسازی‌ها را نخورید! هدف اصلی جذب گردشگر است
پژوهشگر فضا در راستای رصدخانه آرسیبو می‌گوید: رصدخانه آرسیبو واقع در ارتفاعات جزیره آرسیبو به عنوان مرکز علوم ستاره‌شناسی آمریکا توسط دانشگاه کرنل اداره می‌شد. رصدخانه آرسیبو با حدود ۳۰۵ متر قطر، بزرگترین رادیوتلسکوپ جهان تا قبل از ساخت رصدخانه رادیویی چین در سال ۲۰۱۶ بود.
تصویر رصدخانه آرسیبو
وی درباره هدف علمی رصدخانه آرسیبو تصریح می‌کند: کمربند سیاره‌ای منظومه شمسی واقع در بین سیاره مریخ و مشتری شامل توده عظیمی از تخت سنگ‌های بزرگ و معلق در فضا است که مانند سیاره‌ها به دور خورشید در گردش هستند، اما برخی از این سیارک‌ها قابلیت قطع مدار زمین را دارند و برای زمین خطرناک بوده در این راستا هدف علمی رصدخانه رادیویی آرسیبو شناسایی سیارک‌های خطرآفرین کمربند سیاره‌ای منظومه شمسی برای زمین بود.
پژوهشگر علوم فضایی اظهار می‌کند: دریافت سایر امواج رادیویی مانند امواج رادیویی فضاهای میان ستاره‌ای، سیارات غیرخورشیدی و شناسانی سیاره ناهید با استفاده از بازتابش سیگنال‌های عبور کرده از جو غلیظ ابری اطراف این سیاره از دیگر فعالیت‌های رصدخانه آرسیبو بود، اما در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ این رصدخانه طی طوفان شدیدی دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیر شد و سازه آن به طور کامل تخریب شد.
مرادی عنوان می‌کند: شانزدهم نوامبر سال ۱۹۷۴ رصدخانه آرسیبو با کمک دانشمندان فعال در زمینه تحقیقات موجودات فرازمینی به تنظیم پیامی رادیویی و کدبندی شده به نام پیام آرسیبو پرداخت.
وی در راستای محتویات پیام آرسیبو ابراز می‌کند: محتویات این پیام شامل اعداد یک تا ۱۰، عدد اتمی عناصر هیدروژن، کربن، نیتروژن، اکسیژن و فسفر، فرمول شکر و باز موجود در نوکلئیک دی‌ان‌ای و تعداد نوکلئیک‌ها، تصویر از ساختار مارپیچ دوگانه دی‌ان‌ای، تصویر قد یک انسان متوسط، جمعیت انسان‌ها روی کره زمین، تصویر تخمینی از منظومه شمسی و اطلاعات کلی تلسکوپ رادیویی آرسیبو بود.
پژوهشگر فضایی اظهار می‌کند: پیام آرسیبو به سمت یک خوشه کروی ستاره‌ای به نام M13 ارسال شد. این خوشه کروی شامل دسته‌ای گسترده از ستارگان است که به شکل کره کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.
وی متذکر می‌شود: پیام آرسیبو به سمت خوشه M13 ارسال شد، اما فاصله زمین با این خوشه ۲۵ هزار سال نوری و قطر خود خوشه ۱۵۰ هزار سال نوری است. به علاوه ستارگان ثابت نیستند و به‌طور قطع تا ۲۵ هزار سال نوری آینده این خوشه ستاره‌ای تغییر مکان و جهت داده است. با توجه به این دلایل احتمال رسیدن پیام آرسیبو به ستارگان و سیارات این خوشه تقریباً برابر با صفر و بر اساس شانس است به همین جهت می‌توان گفت این اقدام بیشتر یک اقدام نمایشی برای به رخ کشیدن فناوری رصدخانه آرسیبو بوده است تا یک اقدام علمی؛ اقدامی تبلیغاتی که هدف آن ایجاد جاذبه گردشگری برای این رصدخانه بود.
به گزارش، بشر امروزه به قطعیت نسبی در جهت فقدان وجود حیات در بخشی‌های قابل دسترس و نزدیک به زمین منظومه شمسی رسیده است. از این گذشته ارتباط با آن سوی کهکشان نیز به زمان زیادی نیاز دارد که از عمر انسان خارج است، به همین جهت می‌توان گفت در حال حاضر کشف حیات فرازمینی با سدی بزرگ مواجه شده است، اما بشر همچنان به تلاش ادامه داده است و به دنبال یافتن جایگزینی سریع‌تر برای امواج رادیویی در تلاش است تا برکه راکد حیات فرازمینی را به جریان بیندازد.