، لیتیوم به واسطه اینکه فلز بسیار سبک با مقاومت گرمایی بالا است در صنعت فضایی هایتک، هواپیمایی و کاشی و سرامیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. فلز لیتیوم در حوزه آلایندگی بسیار حائز اهمیت است و در مباحث مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. لیتیوم اثرات سو زیست‌محیطی اندکی دارد.
استخراج از معدن لیتیوم همدان در بخش خصوصی از سال ۹۹ آغاز و در اسفند ۱۴۰۱ منجر به کشف لیتیوم شد. این کشف باعث شد ایران اسلامی در بین کشورهای دارنده ذخایر لیتیوم قرار گیرد. شیلی، استرالیا و چین سه کشور دارای بزرگترین ذخایر لیتیوم در جهان هستند. رشد قیمت لیتیوم در سال‌های گذشته فوق‌العاده بالا بوده است. احتمالاً تا سال ۲۰۳۰ بازار لیتیوم به ۱۹۲ میلیارد دلار خواهد رسید. آمریکا در حال حاضر ۱۸۰ میلیارد دلار مگاپروژه در زمینه لیتیوم دارد.
کشف معدن لیتیوم تغییر توازن قدرت را به همراه دارد
به گزارش رسانه اسرائیلی معاریو «کشف معادن بزرگ لیتیوم به تغییر توازن قدرت در منطقه منجر خواهد شد. همه این مسائل در شرایط تغییرات منطقه‌ای روی داده است که به نفع رژیم صهیونیستی نیست و نگرانی‌هایش را دوچندان می‌کند، زیرا قدرت نظامی ایران در حال گسترش است و در اختیار داشتن منابع انرژی، قدرت آن را دوچندان می‌کند.
آن‌چه موجب افزایش اهمیت راهبردی این موضوع می‌شود، احیای روابط ایران با کشورهای حاشیه منطقه خلیج فارس و برخی از دیگر کشورهای عربی است. از روابط نظامی دریایی ایران در اقیانوس هند گرفته تا برقراری روابط راهبردی با چین و همچنین روابط راهبردی ایران و روسیه که با توجه به رویارویی روسیه و پیمان ناتو، این روابط در سطح بیشتری در حال تقویت شدن است.
معاریو بر این باور است که ایران با در اختیار داشتن ده درصد از ذخایر لیتیوم جهان، سود بسیار زیادی کسب می‌کند. به طوری که به گفته کارشناس اهل رژیم صهیونیستی، این ذخایر می‌تواند اقتصاد ایران را نجات دهد و تحریم‌های غرب علیه آن را بی اثر کند.»
آمادگی کشورها برای همکاری با ایران
در همین رابطه حجت‌الاسلام احمد حسین فلاحی، نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: ما جزو کشورهایی با بزرگترین ذخایر استراتژیک و نیروی انسانی توانمند هستیم، اما از آن استفاده نمی‌کنیم. این کشف باعث شده خیلی از کشورها درخواست بدهند که این معدن استخراج شود. این دستاورد ما را جزو کشورهای دارنده ذخایر لیتیوم قرار می‌دهد.
وی می‌افزاید: برای باتری ماشین‌های برقی می‌توانیم از این انرژی استفاده کنیم و با این حجم می‌توانیم ۲۰ درصد لیتیوم جهان را تأمین کنیم. ما به بخش خصوصی کمتر میدان داده‌ایم و می‌توانیم با استفاده از بخش خصوصی از این معادن استفاده کنیم. در زمینه معادن برنامه درستی نداشته‌ایم و باید به این حوزه توجه لازم، برنامه‌ریزی قوی و استخراج اصولی داشته باشیم.
نماینده مردم همدان در مجلس خاطرنشان می‌کند: استرالیا در این زمینه پیشرفت خوبی داشته و اولین جلسه را با این کشور داشته‌ایم، چین هم اعلام آمادگی کرده که به ما در استخراج این معادن کمک کند. چند گروه از سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در این معدن اعلام آمادگی کرده‌اند. این معدن یک توانمندی بین‌المللی برای ما ایجاد می‌کند و وزارت صمت باید برنامه‌ریزی دقیقی برای آن داشته باشد.
وی تصریح می‌کند: منطقه کشف این معدن بکر و استراتژیک است و ظرفیت‌های فراوانی دارد. نیازمند یک برنامه منسجم برای بهره‌برداری از این معدن هستیم. در همین شرایط تحریم هم کشورهای دیگر با توجه به استراتژیک بودن این معدن حاضر هستند در کشور ما سرمایه‌گذاری کنند.
آمارهای متفاوت از میزان ذخایر لیتیوم
محمدتقی رادمان، رئیس سابق کارگروه معدن ریاست جمهوری و عضو فعلی این کارگروه می‌گوید: در اخبار شنیدم که نماینده استان همدان در مجلس شورای اسلامی درباره لیتیوم کشف شده در همدان رقم عجیبی را عنوان کردند که شاید به اشتباه گفته شده است. ایران صاحب ۲۰ درصد لیتیوم جهان نیست و نباید آمار غلط ارائه کرد.
وی می‌افزاید: ذخایری که تا این لحظه از لیتیوم کشف شده و گواهی کشف از وزارت صنعت، معدن و تجارت گرفته است ۸.۵ میلیون تن خاک حاوی لیتیوم بوده است، اما نماینده استان همدان خود لیتیوم کشف شده را ۸.۵ میلیون تن نام برده‌اند که اگر این را در عدد ۶۰ تا ۷۰ پی‌پی‌ام عیار آن را ضرب کنیم، حدود ۵۰۰ یا ۶۰۰ تن فلز لیتیوم می‌شود.
این کارشناس حوزه معدن خاطرنشان می‌کند: اینکه گفته می‌شود ۲۰ درصد لیتیوم دنیا در ایران کشف شده درست نیست و البته همین مقدار که لیتیوم داریم هم بی‌نظیر است و هم بسیار از لحاظ مالی ارزشمند است. در واقع ارزش یک کیلوگرم این فلز چند میلیارد تومان است و ارزش استراتژیک آن نیز بسیار زیاد است.
لیتیوم، طلای قرن جدید
روزنامه قدس بیست‌سوم خردادماه در صفحه اول خود با تیتر «لیتیوم، طلای قرن جدید» نوشت: با کشف معدن لیتیوم ۸.۵ میلیون تنی در استان همدان علاوه بر اینکه حدود هفت درصد از ذخایر معدنی جهان در ایران است، به منزله یک گام بزرگ در معادلات ژئوپلتیکی، انرژی و فلزات در عرصه بین‌المللی به‌شمار می‌رود.
یک روزنامه صهیونیستی با انتشار گزارشی در این‌باره نوشت: «دستیابی ملت ایران به لیتیوم از این بابت برای تل‌آویو دلهره‌آور است که به‌زودی وضعیت اقتصادی و نفوذ ژئوپلیتیک ایران به‌شدت افزایش یابد.» این در شرایطی رخ می‌دهد که یک میدان بزرگ لیتیوم حاوی ۸.۵ میلیون تن _دومین میدان بزرگ لیتیوم جهان پس از شیلی_ در استان همدان واقع در غرب ایران کشف شده و به منزله یک پیروزی در مقابل ایالات متحده آمریکا و متحدانش به‌ویژه «رژیم اسرائیل» است. ضمن اینکه، این امر با صعود ۴۹۰ درصدی شاخص جهانی لیتیوم، می‌تواند منجر به روابط نزدیک‌تر ایران با چین و سایر کشورهای آسیای جنوب شرقی، به ویژه اندونزی شود و روابط میان خاورمیانه و آسیا را تقویت کند». چندی پیش هم اسپوتنیک روسیه در کنایه به غربی‌ها یادآوری کرد ورود تهران به باشگاه تولیدکنندگان لیتیوم، تحریم‌های یک‌جانبه را بی‌ارزش می‌کند و به ایران رونق اقتصادی و یک اهرم چانه‌زنی ویژه می‌دهد.
علی‌خان نصر اصفهانی، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان با اشاره به اینکه اکتشاف معدن لیتیوم سر و صدای زیادی ایجاد کرد، به خبرنگار می‌گوید: اکتشاف هر نوع ماده معدنی از مرحله اکتشاف تا رسیدن به بازار می‌تواند تأثیر به‌سزایی در توسعه اشتغالزایی داشته باشد. به‌طور مستقیم بحث اشتغال و دستیابی به فناوری معدن هر ماده‌ای از جمله لیتیوم به عنوان یک ماده استراتژیک می‌تواند آغازگر یک حرکت خوب باشد.
وی با تاکید بر اینکه هنوز تکنولوژی کافی در مورد استحصال لیتیوم را در اختیار نداریم، می‌افزاید: در صورتی که بتوانیم سرمایه‌گذاری مناسبی در زمینه لیتیوم داشته باشیم، می‌توانیم این نوید را بدهیم که صنایع بالادستی بسیار هایتک مثل تولید باتری‌های بسیار قوی و قابل شارژ و سبک ایجاد شود و دامنه وسیعی از صنایع کوچک‌تر را به حرکت درآورد.
این دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: در بخشی از همدان گزارشاتی درخصوص کشف فلز لیتیوم در حد تمرکز اقتصادی را داشتیم. درصورتی‌که بخواهیم نگاهی واقع بینانه به کشف معدن لیتیوم همدان داشته باشیم باید بگوییم فلز لیتیوم در دو منبع قابل استحصال است؛ نخست منابع شورآبی یا منابع خاص سنگ‌های آذرین که تحت عنوان پگماتیت معروف هستند. نوار کمربندی واقع در استان همدان حاوی ذخایر خوب پگماتیت است که اطراف شهر همدان نیز به خوبی قابل بررسی و رصد است ولی تاکنون برای مباحث استحصال لیتیوم آن گونه که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است؛ کشف معدن لیتیم معدن خبر بسیار خوبی در این زمینه است.
وی ادامه می‌دهد: هنوز اطلاعات زیادی از ذخایر لیتیومی که در منطقه کشف شده است در دسترس نیست و مشخص نیست که این ذخایر از لحاظ تمرکز ماده معدنی که باید عددی بین ۲۰ تا ۴۰ گرم در تن باشد چه شرایطی دارد. منطقه قهاوند و همدان به طور کلی می‌تواند پتانسیل بسیار بالایی از لحاظ ذخایر لیتیوم داشته باشد، اما باید اطلاعات کاملی در این زمینه گردآوری شود.
نصراصفهانی با اشاره به اینکه شیلی هشت میلیون تن ذخیره لیتیوم در اختیار دارد، تصریح می‌کند: با آن حجم ذخایر لیتیوم شیلی ناگهان اعلام می‌شود ایران ذخایری در حدود ۸.۵ میلیون تن لیتیوم دارد؛ با این اتفاق یعنی ایران وارد یک فاز معدن‌کاری جدید در حوزه فلز لیتیوم شده است.
وی معتقد است زمانی که ما منابع یک فلز را در اختیار داریم، تکنولوژی استحصال آن عمدتاً در دست کشورهای پیشرفته است کم‌کم مجبور می‌شویم به سمت مطالعات تحقیق و توسعه در این زمینه حرکت کنیم و طی مدت کوتاهی می‌توانیم به تکنولوژی استحصال این فلز نیز دست پیدا کنیم، اما تا این لحظه این امکان فراهم نشده است. البته تکنولوژی وجود ندارد که قابلیت دستیابی نداشته باشد؛ نباید فراموش کنیم که جوانان ایرانی به تکنولوژی‌های خیلی هایتک‌تر نیز دست پیدا کرده‌اند.
نصر اصفهانی در پاسخ به این سوال که چرا اکتشاف معدن لیتیوم همدان لرزه بر تن دشمنان ایران اسلامی انداخته است، می‌گوید: استفاده از باطری‌های لیتیومی در صنایع هوا فضا عملاً باعث افزایش برد و کارایی صنایع فضایی خواهد شد، وقتی به این تکنولوژی دست پیدا کنیم، می‌توانیم بدون هیچ‌گونه نگرانی نسبت به ساخت باتری‌های لیتیومی قوی در آینده نزدیک امیدوار باشیم. استحصال و ساخت باتری‌های لیتیومی قدرتمند می‌تواند اثرات غیرمستقیم نظامی و بسیار مهمی را در پی داشته باشد برای همین اخبار کشف معدن لیتیوم در همدان باعث ایجاد نگرانی رژیم صهیونیستی و دشمنان ایران اسلامی شده است. در قرنی زندگی می‌کنیم که هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های الکترونیکی کم‌کم جایگاه خود را یافته‌اند و همین موضوع باعث می‌شود که بشر به فکر تأمین منبع انرژی برای این محصولات باشد.
وی در پایان خاطرنشان می‌کند: موضوع اکتشاف معدن لیتیوم همدان بسیار در محافل مورد درخشش قرار گرفت و صحبت‌های زیادی در این زمینه صورت گرفته است و کشف معدن لیتیوم همدان می‌تواند نویدی برای کشف منابع جدیدی در این حوزه باشد.
گزارش از: بهنام عبدلی