گابریلا راموس، دستیار مدیرکل علوم اجتماعی و انسانی یونسکو، در میزگردی در مورد اخلاق و فرصت‌های هک زیستی در رویداد ویواتک (VivaTech) امسال پاریس، هک زیستی را «شناخت دستگاه زیستی خود و انجام کارهایی برای بهبود آن» توصیف کرد.
کارهای ساده‌ای مثل نوشیدن قهوه برای افزایش انرژی با مصرف کافئین، یا استفاده از ساعت هوشمند یا حلقه هوشمند برای رصد ضربان قلب، فشار خون، یا میزان خواب نمونه‌هایی از هک زیستی است.
به گفته راموس، اکنون صنعت هک زیستی حدود ۱۴ میلیارد دلار (۱۲.۹ میلیارد یورو) ارزش دارد و نرخ رشد سالانه آن ۲۰ درصد است.
از طریق هک کردن عصب می‌توان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها، از جمله آرتروز و آسم و دیابت را با مهار سلول‌های عصبی انسان درمان کرد. همچنین، این روش مواردی مانند مصرف مکمل‌ها برای بهبود عملکرد مغز یا دستگاه‌های عصبی کاشته‌شده در بدن برای درمان بیماری‌ها را شامل می‌شود.
دکتر رامسس آلکاید، مدیرعامل شرکت نورابل (Neurable)، که در همان نشست با حضور راموس صحبت می‌کرد، گفت که شرکت او در حال تولید گوشی هدفونی است که علامت‌های مغز را ردیابی می‌کند و تشخیص می‌دهد کاربر در حالت تمرکز عمیق است یا تمرکزش مختل شده است.
او به یورونیوز گفت: «این گوشی‌ها نوارهایی نقره‌ای دارند که درواقع الکترودند و مثل پارچه نرم به نظر می‌رسند.»
«این فناوری فعالیت مغز را از منطقه اطراف گوش ثبت می‌کند. سپس، با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، این علامت‌ها را تقویت می‌کنیم تا بتوانیم بخش‌های اصلی پاسخ‌های مغزی را در سراسر مغز تشخیص بدهیم.»
خواندن امواج مغز
از آن‌جا که بخش قدامی یا جلویی مغز (لب پیشانی) به حافظه و تمرکز ارتباط دارد، این گوشی علامت‌های مرتبطی را که برنامه هوش مصنوعی نورابل قادر است آن‌ها را تقویت کند تشخیص می‌دهد.
خبرنگار یورونیوز این گوشی را امتحان کرد و افزایش میزان تمرکز را هنگام تمرکز فعال مشاهده کرد.
هدف اصلی از طراحی این گوشی آن است که به کاربر اطلاعات بهتری در مورد وضعیت تمرکز و خستگی ذهنی‌اش بدهد و کمکش کند که بفهمد چه موقع باید استراحت کند.
آلکاید گفت: «در مطالعه‌ای که در کلینیک مایو انجام دادیم دریافتیم در صورتی که در زمان مناسب استراحت کنیم، استرس پایان روز ۲۰ درصد کاهش و رضایت تا ۷۰ درصد افزایش می‌یابد.»
او اضافه کرد که این فناوری به افراد کمک می‌کند تا با درک زمان درست استراحت در طول روز، بر «همه‌گیری فراگیر» فرسودگی شغلی ناشی از کار بیش از حد غلبه کنند.
او گفت: «این گوشی فقط با لحن ملایمی می‌گوید هی، وقت استراحته! و بسته به اینکه کجای کارتان هستید، می‌توانید آن را نشنیده بگیرید.»
«داده‌های ما نشان می‌دهد که یک استراحت پنج دقیقه‌ای در زمان مشخص تمرکز را در چهار ساعت بعد افزایش می‌دهد.»
او گفت این ویژگی برای مشاغلی نظیر برنامه‌نویسی اهمیت ویژه دارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کدنویسی و برنامه‌نویسی در نیمه نخست روز بهتر است، و اشتباه‌ها در ساعات پایانی روز، بر اثر خستگی شناختی برنامه‌نویس، بیشتر می‌شود.
رابط‌های مغز و رایانه
این گوشی نمونه‌ای از رابط یا واسط مغز و رایانه (BCI) است؛ مسیر مستقیم ارتباطی بین فعالیت‌های الکتریکی مغز و دستگاه خارجی که اغلب یک رایانه یا عضو روباتی است. این دستگاه‌ها نوعی بی‌سی‌آی غیرتهاجمی‌اند و برای استفاده از آن‌ها به عمل جراحی مغز نیازی نیست.
دستگاه‌هایی که با جراحی در مغز کار گذاشته می‌شوند بسیار قدرتمندند و در موارد حاد از آن‌ها استفاده می‌شود.
شرکت‌هایی مانند نورالینک، که موسس آن ایلان ماسک است، در حال تولید نوعی بی‌سی‌آی هستند که با عمل جراحی در مغز قرار داده می‌شود و به فرد امکان می‌دهد رایانه یا دستگاه تلفن همراه را با مغزش کنترل کند.
دستگاه‌های غیرتهاجمی- که به جراحی نیاز ندارند- قدرت کمتری دارند، اما شرکت‌هایی مانند نورابل با کمک هوش مصنوعی و فناوری یادگیری ماشین می‌توانند علائم مغزی را به قدر کافی تقویت کنند.
هراس‌افکنی
در رویداد ویواتک درباره این موضوع بحث شد که چنانچه داده‌های مغز در اختیار کسی که نباید، قرار بگیرد، چه رخ می‌دهد.
مثلا ممکن است کارفرمایی اطلاعات کارکنان را در اختیار بگیرد و در مورد کسانی که بیشتر از دیگران به استراحت شناختی نیاز دارند تبعیض قائل شود.
گویا مقررات بی‌سی‌آی در اروپا سختگیرانه‌تر است. به گفته آلکاید، این بدان معنی است که شرکت‌های اروپایی که در این زمینه کار می‌کنند با مشکل رقابتی مواجه می‌شوند.
راموس از دولت‌ها و موسسه‌هایی که متهم‌اند با سخت‌گیری بیش از حد در قوانین مانع پیشرفت و نوآوری در این بخش می‌شوند دفاع کرد.
به گفته آلکاید، با توجه به وضعیت کنونی فناوری بی‌سی‌آی، این نگرانی‌ها بی‌اساس است.
او گفت: «من با بسیاری از گروه‌های دولتی در مورد تنظیم مقررات برای رابط‌های مغز رایانه کار کرده‌ام؛ بخش زیادی از این حرف‌ها صرفا هراس‌افکنی است.»
«آن‌ها از این می‌ترسند که نکند برخی کشورها از این فناوری برای تولید خلبان جنگنده یا چیزهای دیگر استفاده کنند. اما واقعیت این است که تلاش می‌کنیم به نقطه‌ای برسیم که فرد مبتلا به اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) بتواند با پرستار ارتباط برقرار کند.»
استدلال او این است که اکنون مقام‌ها باید از وضع مقررات بیشتر خودداری کنند تا این فناوری توسعه یابد.
آلکاید معتقد است که این فناوری «نحوه تفکر فرد را واقعا تغییر می‌دهد» و این امکان را پدید می‌آورد تا به سلامت مغز و روان خود بیشتر توجه کند.
«این فناوری به افزایش بهره‌وری کمک می‌کند، اما نه به قیمتی که به دیگران آسیب برسد. بنابراین، کمترین فایده‌اش آن است که کاربر با استفاده از این ابزار انرژی بیشتری خواهد داشت و در نهایت به بهبود سلامت و کاهش استرس می‌انجامد.»
فناوری نورابل تا پیش از پایان سال جاری در محصولات یک برند مهم گوشی قرار خواهد گرفت.
گرچه آلکاید هنوز نمی‌توانست نام تجاری این شرکت را اعلام کند، او اشاره کرد که این محصولات نسخه‌ای از گوشی‌های ساعت اپل‌اند که به کاربر امکان می‌دهند سلامت شناختی خود را ردیابی کند.