با وجود عرضه خودروهای جدید به بازار، همچنان بسیاری از مشتریان به خرید خودروهای قدیمی و خاطره‌ساز علاقه دارند. خودروهایی همچون سیتروئن زانتیا، نیسان آلتیما و میتسوبیشی گالانت ازجمله این اتومبیل‌ها هستند. بااین‌حال، اگر آگهی خودروهای قدیمی بازسازی‌شده را مشاهده کنید، متوجه خواهید شد که تعویض موتور خودرو نیز در این اتومبیل‌ها انجام شده است. علاوه بر خودروهای قدیمی، ممکن است شرایط تعویض موتور خودرو برای اتومبیل‌های جدید نیز فراهم شود.
این مسئله ممکن است مشتریان را از خرید خودرو منصرف کند. اگر هم‌اکنون به کلوب‌های خودرویی سر بزنید، پرسش متداول «ماشین موتور تعویض بخریم یا نه» را در بین گفت‌وگوهای کاربران خواهید دید. البته این نگرانی قابل ستایش است، چرا که اگر قوانین تعویض موتور خودرو طی این فرایند رعایت نشوند، مالک اتومبیل مشمول مجازات تعویض موتور بدون مجوز خواهد شد. البته تعویض پیشرانه اتومبیل در حالت عادی غیرقانونی نیست. در ادامه مراحل قانونی و صحیح تعویض پیشرانه یک خودرو را به شما آموزش خواهیم داد.
چرا موتور خودرو به تعویض نیاز پیدا می‌کند؟
نخستین پرسشی که پیش روی کاربران قرار دارد، چگونگی فراهم‌شدن شرایط تعویض موتور خودرو است. موتور خودروها پس از اتمام عمر طولانی و فرسایش بر اثر شرایط محیطی، به تعویض نیاز پیدا می‌کند. بااین‌حال، ممکن است برخی کاربران به‌دلیل دیگری مایل به تعویض پیشرانه اتومبیل خود باشند. به عنوان مثال، افرادی که قصد شرکت در مسابقات رانندگی را دارند، پیشرانه اتومبیل خود را با انواع قوی‌تر تعویض می‌کنند. معمولاً تعویض پیشرانه خودرو به یکی از دلایل زیر رخ می‌دهد:
آسیب‌دیدگی شدید پیشرانه به‌دلیل تصادف
تصادفات رانندگی عامل اصلی اسقاط بسیاری از خودروهاست. اگر شدت تصادف رانندگی به حدی باشد که پیشرانه خودرو نابود شود، راهی جز تعویض آن باقی نمی‌ماند. در صورت شدیدبودن یک تصادف، ممکن است هزینه تعمیر پیشرانه خودرو بیش از هزینه تعویض آن باشد.
ترک‌خوردن بلوک پیشرانه
بلوک موتور یا بلوک سیلندر، بخش زیرین موتور است که تمامی قطعات پیشرانه درون آن جای گرفته‌اند. عملیات اصلی احتراق و تولید قدرت در این بخش صورت می‌گیرد، ازاین‌رو فشار بسیاری به محفظه بلوک وارد می‌شود. البته باید توجه داشت که بلوک موتور قطعه‌ای سفت‌وسخت و برای دوام در بلندمدت طراحی شده است.
بااین‌حال، ممکن است در بلندمدت استهلاک بر این قطعه تأثیر منفی بگذارد و بلوک پیشرانه دچار ترک یا شکاف شود. در این حالت هیچ راهی جز تعویض موتور خودرو پیش روی شما نخواهد بود، چرا که ترک‌خوردگی بلوک غیرقابل تعمیر است.
سوختن سرسیلندر و ورود هم‌زمان آب و روغن به پیشرانه
سوختن واشر سرسیلندر ازجمله اتفاقات مرسوم در موتورهای پژو است. بااین‌حال اگر علاوه بر واشر، سرسیلندر نیز دچار سوختگی شود چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ در این وضعیت ممکن است آب و روغن به‌صورت هم‌زمان یا جداگانه وارد موتور شوند. خروج دود سیاه غلیظ از پیشرانه نشانه وقوع چنین وضعیتی است. اگر در زمان مناسب به پیشرانه خودرو رسیدگی نکنید، موتور خودرو نیاز به تعویض خواهد داشت، چرا که انجام تعمیرات آن دیگر صرفه اقتصادی ندارد.
فرسایش بیش‌ازحد قطعات داخلی موتور
موتورهای درون‌سوز از هزاران قطعه ثابت و متحرک تشکیل شده‌اند. برخی از این قطعات عمر محدودی دارند و به‌اصطلاح قطعات تعویضی هستند، درحالی‌که سایر قطعات بایستی برای طولانی‌مدت فعالیت کنند. بااین‌حال، ممکن است قطعات ثابت و سخت موتور خودرو نیز دچار فرسایش شوند. نشانه این فرسایش عظیم، وجود براده آهن در روغن تعویضی موتور است. اگر مکانیک تشخیص دهد که موتور شما از درون دچار فرسایش شده است و راهی به‌جز تعویض آن وجود ندارد، بایستی این کار را هرچه سریع‌تر انجام دهید.
آموزش گام‌به‌گام قوانین تعویض موتور خودرو
هنگامی که یکی از اتفاقات ناگوار قسمت قبل برای اتومبیل شما رخ داد، ناچار به تعویض موتور خودرو خواهید بود. همچنین ممکن است به دلایل شخصی تصمیم داشته باشید که اتومبیل خود را ارتقا دهید و پیشرانه قوی‌تری برای آن انتخاب کنید. فرایند تعویض پیشرانه خودرو زمان‌بر است، بنابراین بایستی امور قانونی را هم‌زمان با عملیات فنی انجام دهید.
در هر صورت نیاز است تا کارشناس پلیس راهور وجود مشکل در موتور را تأیید کند. همچنین موتور جدید بایستی از نظر تیپ، حجم، تعداد سیلندرها و نوع سوخت مصرفی با پیشرانه قبلی خودرو مطابقت داشته باشد. مراحل تعویض قانونی موتور خودرو به شرح زیر است:
گام اول: دریافت مجوز تعویض پیشرانه
در قدم اول، بایستی برای تعویض پیشرانه از پلیس راهور مجوز بگیرید. به این منظور بایستی به مراکز پلیس راهور مراجعه کنید و درخواست صدور مجوز تعویض پیشرانه را ارائه دهید. دفاتر پلیس +10 نیز می‌توانند شما را در این مرحله راهنمایی کنند.
گام دوم: مراجعه به مراکز تعویض پلاک
پس از دریافت مجوز تعویض پیشرانه، بایستی به همراه مدارک کامل خودرو و همچنین مدارک مالک آن به مراکز تعویض پلاک مراجعه کنید. تمامی مدارک موردنیاز برای تعویض پلاک را بایستی در این مرحله به‌همراه داشته باشید. همچنین اگر خودتان طی این مراحل حضور ندارید، وکیل شما بایستی با وکالت‌نامه معتبر در مراکز تعویض پلاک حضور پیدا کند. پس از ارائه تقاضای تعویض پیشرانه به همراه مدارک و مجوز، برگه درخواست تعویض موتور در اختیار شما قرار می‌گیرد. در این برگه بایستی مشخصات کامل خودرو و مالک آن را وارد کنید.
گام سوم: بازرسی پیشرانه توسط کارشناس
پس از پرکردن فرم درخواست، کارشناس پلیس راهور برای بازرسی اتومبیل شما مراجعه می‌کند. این مرحله از قوانین تعویض موتور خودرو اهمیت بسیاری دارد، چرا که کارشناس باید درخواست شما را تأیید کند تا قادر به تعویض پیشرانه باشید. پس از بررسی اطلاعات خودرو و مالک آن به همراه مشخصات پیشرانه و عدم وجود مشکل، کارشناس مجوز تعویض پیشرانه را برای شما صادر می‌کند. پس از آن شما می‌توانید برای خرید موتور جدید اقدام کنید.
گام چهارم: خرید موتور جدید به‌صورت قانونی
پس از دریافت مجوز، بایستی برای خرید موتور خودرو اقدام کنید. این کار را باید تنها از طریق نمایندگی‌های خودروسازان یا مراکز مجاز توزیع قطعات خودرو انجام دهید. اگر خودروی شما داخلی است یا مالک خودروی مونتاژی درحال تولید هستید، بایستی موتور نو برای اتومبیل خود خریداری کنید. در غیر این صورت می‌توانید از موتورهای دست‌دوم استفاده کنید.
در این مرحله، بسیاری از مالکان خودروهای خاص موتورهای وارداتی از کشورهای حاشیه خلیج فارس را برای اتومبیل خود انتخاب می‌کنند. باید توجه داشته باشید که خرید موتور بدون فاکتور برای شما دردسرساز خواهد بود. بایستی تمامی مدارک قانونی خرید موتور اعم از فاکتور مهرشده، هولوگرام و برگه گمرکی (در صورت وارداتی‌بودن) را به‌همراه داشته باشید. همچنین مجوز تعویض پیشرانه که توسط پلیس راهور صادر شده بود، بایستی توسط فروشنده موتور مهر شود.
گام پنجم: ثبت شماره موتور جدید در سند خودرو
پس از آنکه موتور جدید را خریداری کردید، بایستی به همراه فاکتور و مدارک خرید به مراکز تعویض پلاک مراجعه کنید. در صورت عدم وجود مشکل و صحت تمامی اطلاعات، شماره موتور جدید در سیستم شماره‌گذاری پلیس راهور ثبت می‌شود.
شماره موتور روی یک پلاک روی بدنه پیشرانه حک شده است. این شماره بایستی با مدارک خرید پیشرانه همخوانی داشته باشد. در مورد موتورهای دست‌دوم، حک‌شدن شماره توسط مراکز مورد تأیید پلیس راهور انجام می‌شود. باید توجه داشته باشید که موتورهای دست‌دوم وارداتی حتماً نیاز به شماره موتور دارند تا فرایند تعویض پیشرانه به‌صورت قانونی و بدون مشکل انجام شود.
مدارک لازم برای تعویض موتور خودرو چه هستند؟
مدارک موردنیاز برای انجام امور قانونی تعویض موتور خودرو عبارتند از:
- سند خودرو، کارت ماشین و برگ سبز آن
- مدارک شناسایی مالک مانند کارت ملی یا شناسنامه
- بیمه‌نامه شخص ثالث
- برگه معاینه فنی که از اعتبارش نگذشته باشد
- مجوز دریافتی از پلیس راهور
- فاکتور مهرشده و هولوگرام‌دار برای موتور خودروی داخلی و برگه گمرک برای خودروی خارجی
- برگه عدم خلافی (روش‌های استعلام خلافی خودرو)
- برگه مفاصا حساب عوارض شهرداری