وب ۳ چیست و چه تفاوتی با وب ۱ و وب ۲ دارد؟

منظور از وب سه چیست و چه تفاوتی با اینترنتی دارد که روزمره با آن سروکار داریم؟ برای یافتن پاسخ این سوال و دانستن در این باره با ما همراه باشید.

به گزارش سرویس اخبار اینترنت و شبکه سایت شات ایکس و به نقل از نبض فناوری وب 3 (Web3) نسل جدید اینترنت است که بر پایه تمرکززدایی، بلاکچین و مالکیت کاربران بر داده‌ها شکل گرفته است.

برای درک بهتر این نسل نوین ارتباطات جهانی یا اینترنت، لازم است تفاوت‌های آن را با وب 1 (Web1) و وب 2 (Web2) مورد بررسی قرار دهیم.

وب 1: اینترنت فقط خواندنی (Read-Only Web)

🔸 دوره زمانی: دهه ۱۹۹۰ تا اوایل ۲۰۰۰

🔸 ویژگی‌ها:

✔ کاربران فقط می‌توانستند اطلاعات را بخوانند و به وب‌سایت‌ها دسترسی داشته باشند.

✔ محتوا توسط شرکت‌ها و سازمان‌ها تولید و منتشر می‌شد.

✔ تعامل کاربران با وب‌سایت‌ها محدود بود و خبری از نظرات، لایک یا شبکه‌های اجتماعی نبود.

🔸 مثال‌ها: سایت‌های استاتیک، یاهو، ویکی‌پدیا در نسخه‌های اولیه

وب 2: اینترنت تعاملی و متمرکز (Read-Write Web)

🔸 دوره زمانی: از اوایل ۲۰۰۰ تا کنون

🔸 ویژگی‌ها:

✔ کاربران علاوه بر خواندن، می‌توانند محتوا تولید کنند و به اشتراک بگذارند (نظرات، پست‌ها، ویدئوها و غیره).

✔ شکل‌گیری شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، اینستاگرام، یوتیوب و توییتر.

✔ مدل کسب‌وکارها به تبلیغات و جمع‌آوری داده‌های کاربران وابسته شد.

✔ پلتفرم‌های بزرگ مانند گوگل، آمازون، اپل و متا (فیسبوک) کنترل اطلاعات را در اختیار گرفتند.

🔸 مشکل اصلی: تمرکزگرایی – شرکت‌های بزرگ بر داده‌های کاربران تسلط دارند و از اطلاعات آن‌ها برای تبلیغات و کسب درآمد استفاده می‌کنند.

وب 3: اینترنت غیرمتمرکز و مالکیت کاربران (Read-Write-Own Web)

🔸 دوره زمانی: از ۲۰۲۰ به بعد (در حال توسعه)

🔸 ویژگی‌ها:

✔ تمرکززدایی: اطلاعات و داده‌ها در اختیار کاربران است، نه شرکت‌های بزرگ.

✔ بلاکچین و قراردادهای هوشمند: وب ۳ مبتنی بر فناوری بلاکچین است که امنیت، شفافیت و مالکیت داده‌ها را تضمین می‌کند.

✔ حذف واسطه‌ها: کاربران می‌توانند بدون نیاز به پلتفرم‌های مرکزی، مستقیماً با یکدیگر تعامل کنند.

✔ اقتصاد دیجیتال جدید: ارزهای دیجیتال و NFT به کاربران امکان می‌دهند مالکیت دارایی‌های دیجیتال خود را حفظ کنند.

✔ حریم خصوصی و امنیت بالاتر: کاربران کنترل بیشتری بر اطلاعات شخصی خود دارند.

🔸 مثال‌ها: اتریوم (Ethereum)، دیفای (DeFi)، متاورس، DAOها، شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز مثل Lens و Bluesky

جدول مقایسه نهایی وب 1، وب 2 و وب 3

جمع‌بندی

🔹 وب 1 بیشتر برای دریافت اطلاعات بود.

🔹 وب 2 به کاربران اجازه داد محتوا تولید کنند، اما پلتفرم‌های متمرکز، مالکیت داده‌ها را در اختیار گرفتند.

🔹 وب 3 با استفاده از بلاکچین و تمرکززدایی، کنترل داده‌ها را به کاربران بازمی‌گرداند و امنیت بیشتری فراهم می‌کند.

آنچه واضح است، آینده اینترنت در حال تغییر است و وب ۳ می‌تواند تحولی بزرگ در نحوه تعامل ما با فضای دیجیتال ایجاد کند. اما هنوز چالش‌هایی مانند مقیاس‌پذیری و پذیرش گسترده آن در میان کاربران وجود دارد.