پرفروش‌ترین برند دنیای موبایل با مشکلات زیادی در سال ۲۰۲۴ روبه‌رو است که هرکدام می‌توانند شکست اپل را در زمینه‌های گوناگون رقم بزنند. دعوای قضایی با مسیمو و حذف سنسور اکسیژن برخی ساعت‌های هوشمند، شکایت وزارت دادگستری ایالات‌متحده به‌دلیل تخلفات ضدانحصار، ازدست‌دادن احتمالی سهم بازار چین به‌عنوان دومین بازار بزرگ گوشی‌های هوشمند، ادعای ارزش‌گذاری بیش‌ازحد سهام شرکت توسط برخی تحلیلگران مجله وال‌استریت و واگذاری موقت جایگاه ارزشمندترین شرکت جهان به مایکروسافت، همگی بحران‌هایی بوده‌اند که کوپرتینویی‌ها
باید برای حل کامل آن‌ها چاره‌جویی کنند.
به گزارش سرویس اخبار شرکت های فناوری سایت شات ایکس و به نقل از دیجیاتو با وجود مشکلات گفته‌شده، سهام اپل در ژانویه ۲۰۲۴ تغییر چندانی نداشته و این شرکت توانسته است پس از مدت کوتاهی، جایگاه ارزشمندترین شرکت دنیا را از مایکروسافت پس بگیرد. از طرف دیگر، شاهد عرضه رسمی هدست ویژن پرو از ۲ فوریه (۱۳ بهمن‌ماه) بودیم که به‌عنوان نقطه‌عطفی در دنیای گجتهای هوشمند شناخته می‌شود. اگرچه حدس‌وگمان برخی کارشناسان از رشد اندک درآمد اپل در سه‌ماهه آخر سال میلادی گذشته حکایت داشت، ولی عملکرد این شرکت فراتر از انتظار تحلیلگران بود و به درآمد تقریباً ۱۲۰ میلیارد دلاری دست یافت.
اما برخی از دغدغه‌های مدیران اپل پیرامون مشکلات احتمالی آینده است که می‌توانند موقعیت این شرکت را به خطر بیندازند. مشکلات ضدانحصار و حقوقی، کاهش فروش آیفون‌ها و افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی چین، مسائلی هستند که جایگاه اپل به‌عنوان باارزش‌ترین شرکت دنیا را تهدید می‌کنند.
ویژن پرو، قمار جدید اپل
حالا آمریکایی‌ها به زمین بازی جدیدی ورود کرده‌اند که می‌تواند نقش شمشیر دولبه را برای آن‌ها بازی کند. ویژن پرو اولین هدست واقعیت افزوده (AR) کوپرتینویی‌هاست که با قیمتی ۳۴۹۹ دلاری در دسترس خریداران قرار می‌گیرد. درحقیقت اپل امیدوار است که عرضه این دستگاه منجر به جایگزینی آیفون‌ها با سایر گوشی‌های کاربران شود و در کنار ارائه تجربه یکپارچه، درآمدزایی خوبی را برای این شرکت به ارمغان بیاورد.
اما برخی مشکلات می‌توانند سد راه این چشم‌انداز شوند؛ نتفلیکس، یوتوب و اسپاتیفای اعلام کرده‌اند که ویژن پرو از برنامه‌های محبوب استریم آن‌ها پشتیبانی نمی‌کند. اگرچه دلیلی برای این موضوع عنوان نشده است، اما گمان می‌رود که به رقابت این سه برنامه با سرویس‌های استریم اپل مربوط باشد و همین موضوع، توسعه نسخه‌های مختص هدست‌های AR را برای نتفلیکس، یوتوب و اسپاتیفای دشوار می‌کند.
نکته مثبت اینجاست که اگر پروژه ویژن پرو با شکست مواجه شود، تأثیری بر درآمد اپل در کوتاه‌مدت نخواهد داشت؛ زیرا این دستگاه در تعداد محدودی عرضه می‌شود.
درآمدزایی و بازاریابی اپل
ارزش بازار اپل از سال 2010 تاکنون در میان 10 شرکت برتر جهان قرار داشته، اما تا چند سال پیش، معاملات این بازار با ارزش پایین نسبت به سود رقم می‌خورد. نسبت قیمت به درآمد (p/e) اپل که انتظارات سرمایه‌گذاران از سود آتی را نشان می‌دهد، نزدیک به ۹ سال زیر عدد 20 بود که باعث می‌شد اپل را هم‌تراز با شرکت‌های ضعیف آن زمان، مانند hpe و لنوو بدانیم.
اما سال ۲۰۱۹، نقطه تحول این شرکت بود؛ زمانی که خدمات نرم‌افزاری و محتوا، عمده درآمد کوپرتینویی‌ها را شکل دادند. در سال ۲۰۲۳، اپل ۲۴ میلیارد دلار از بازاریابی و تبلیغات کسب کرد که گوگل بخش عمده‌ای از آن (۲۰ میلیارد دلار) را بابت تبدیل موتور جستجویش به گزینه پیش‌فرض در دستگاه‌های اپل می‌پردازد. البته عایدی کوپرتینویی‌ها
به اینجا ختم نمی‌شود و آن‌ها ۲۴ میلیارد دلار دیگر هم از اپ استور خودشان به‌دست می‌آورند. همچنین با احتساب سرویس‌های اپل مانند استریم، اپل موزیک و اپل TV، مجموع درآمد حاصل از این خدمات بالغ بر 85 میلیارد دلار در سال یا یک‌پنجم کل میزان فروش است؛ درحالی‌که میزان درآمد این بخش در سال ۲۰۱۶ تنها یک‌دهم از درآمد کل را شکل می‌داد.
با تمرکز روی سرویس‌های نرم‌افزاری، اپل به برند باارزش‌تری تبدیل شد و کاربران بیشتری با پرداخت هزینه اشتراک، به این خدمات دسترسی یافتند. توجه به این سرویس‌ها سود ناخالص اپل را به 71 درصد و سود کلی را از 38 درصد در سال 2018، به 44 درصد در سال گذشته رساند. افزون‌براین، فروش آیفون‌ها و درآمد حاصل از آن نیز سود زیادی را برای کوپرتینویی‌ها به ارمغان آورد. همه این‌ها باعث شد تا نسبت قیمت به درآمد اپل به عدد ۳۰ برسد و بالاتر از آلفابت، شرکت مادر گوگل قرار بگیرد.
مشکلات حقوقی، بلای جان اپل
اپل با شکایات و پرونده‌های قضایی متعددی روبه‌روست که هرکدام می‌توانند به ارزش این برند لطمه بزنند. برای مثال، مدتی قبل کمیسیون تجارت بین‌الملل اعلام کرد که اپل به‌علت نقض مالکیت فکری، باید پتنت‌های مربوط به حسگر اندازه‌گیری اکسیژن خون را از اپل واچ سری 9 و اولترا 2 حذف کند. البته آن‌ها با غیرفعال‌کردن این ویژگی، فروش مدل‌های نام‌برده را از سر گرفتند. کشمکش‌های قضایی بین اپل و اپیک گیمز نیز همچنان ادامه دارد و ایپک گیمز مدعی است که سازنده آیفون با عدم پیروی از دستورات دادگاه، باید آزادی بیشتری به توسعه‌دهندگان دهد تا راهنمایی کاربران به انجام پرداخت‌ها در خارج از اپ استور آسان‌تر شود.
همچنین اخیراً اپل با فشار اتحادیه اروپا، سایدلودینگ را به سیستم‌عامل خود آورد تا کاربران کشورهای عضو این اتحادیه بتوانند اپلیکیشن‌های مختلف را بدون مراجعه به اپ استور روی دستگاه‌هایشان نصب کنند. پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای در iOS از شیوه‌های دیگر نیز قابل انجام شده تا دریافت کارمزد ۳۰ درصدی از اکثر این تراکنش‌ها برای اپل سخت‌تر شود.
علاوه بر موارد بالا، بررسی‌های وزارت دادگستری ایالات‌متحده پیرامون کنترل انحصاری اپل بر بازار ادامه دارد. این آژانس بررسی می‌کند که اپل واچ چگونه نسبت به سایر دستگاه‌های پوشیدنی رقیب، بهتر با سرویس‌های آیفون یکپارچه می‌شود و پلتفرم‌های رقیب چگونه از دسترسی به iMessage منع شده‌اند. وزارت دادگستری همچنین از گوگل بابت انحصار غیرقانونی در بین موتورهای جستجو شکایت کرده است و درصورت موافقت دادگاه، اپل تقریباً ۲۰ میلیارد دلار از درآمد سالانه‌اش را از دست خواهد داد.
آیا تیم کوک و دستیارانش راه‌حل‌ها را می‌یابند؟
اپل در مواجهه با این دعاوی، چندان ضعیف نبوده و توانسته راه‌حل‌هایی را برای حفظ موقعیت خود در بازار بیابد. علی‌رغم شکایت اپیک گیمز، کوپرتینویی‌ها همچنان بخش زیادی از درآمدهای حاصل از پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای را در اختیار دارند. همین‌طور احکام پرونده‌های ضدانحصار نیز به‌این‌زودی صادر نمی‌شود و ظاهراً سران اپل در کوتاه‌مدت نگرانی ندارند.
اپل همچنین باید برای بازار گوشی‌هایش نیز چاره‌ای بیندیشد. رشد فروش و درآمد این شرکت از آیفون به‌دلیل اشباع بازار گوشی‌های هوشمند و حضور رقبایی مانند سامسونگ که دستگاه‌های خلاقانه‌تر و ارزان‌تری مجهز به هوش مصنوعی عرضه می‌کنند، کُند شده است. این شرکت تاکنون پیرامون قابلیت‌های احتمالی سری آیفون ۱۶ صحبتی نکرده و تیم کوک صرفاً از سرمایه‌گذاری کوپرتینویی‌ها در حوزه هوش مصنوعی خبر داده است.
از طرفی بازار چین سهمی ۱۷ درصدی در تأمین درآمد کلی شرکت دارد، ولی گزارش بانک سرمایه‌گذاری جفریس (Jefferies)، نشان می‌دهد که در سال گذشته، سهم کوپرتینویی‌ها از بازار موبایل چین کاهش یافته است. در سوی دیگر، هواوی افزایش ۶ درصدی از فروش بازار را تجربه کرد و گام‌های بزرگی در توسعه تراشه‌های مجهز به 5G برای دستگاه‌هایش برداشت. در کنار این مورد، برخی چینی‌ها نیز نسبت به تولید داخلی خود وفادار بوده و خواهان خرید گوشی‌های هواوی هستند.
البته اپل نمی‌خواهد گوی رقابت را به همین سادگی واگذار کند و ظاهراً پا به عرصه ساخت و توسعه ابزار مبتنی بر هوش مصنوعی گذاشته است. در اکتبر ۲۰۲۳ (مهرماه ۱۴۰۲)، کارمندان و محققان این شرکت از هوش مصنوعی متن‌باز Ferret در دانشگاه کلمبیا رونمایی کردند و دو ماه بعد، اپل در مقاله‌ای به نحوه اجرای این مدل‌ها در گوشی‌های هوشمند پرداخت. همچنین در ژانویه ۲۰۲۴، یک وبلاگ‌نویس کره‌ای گزارش داد که اپل ارتقاهایی را برای سیری در آپدیت ماه ژوئن iOS درنظر دارد و شایعاتی مبنی بر برنامه‌ریزی اپل برای استفاده از هوش مصنوعی در سافاری به گوش می‌رسد.
دغدغه‌های مدیران سیلیکون ولی در چین محدود به رقبایشان نیست؛ بلکه مسائل سیاسی نیز در این مشکلات تأثیرگذارند. اگرچه تنش‌های بین چین و تایوان طی سال‌های اخیر، باعث شد که اپل بخشی از تولیداتش را به هند منتقل کند، اما هنوز حدود 90 درصد گوشی‌های آیفون در کارخانه‌های چینی تولید می‌شوند و این موضوع برای اکثر کامپیوترهای مک و آیپدها نیز صدق می‌کند. درنتیجه به‌دلیل تهدیدات سیاسی بین دو کشور و مسائل ژئوپلیتیکی، موقعیت آیفون در بازار چین تا حداقل پنج سال آینده پایدار نخواهد بود.
موفقیت اپل به این موضوع بستگی دارد که چگونه می‌تواند با شرایط متغیر بازار و ویژگی‌های مصرف‌کننده سازگار شود. البته معرفی ویژن پرو در کالبد یک دستگاه متفاوت، تجربه متمایزی را برای کاربران رقم می‌زند، اما قیمت بالای دستگاه می‌تواند مانع سودآوری بالای اپل در کوتاه‌مدت شود. همچنین حل چالش‌های قضایی وزارت دادگستری و در نظر گرفتن شرایط سیاسی چینی‌ها با تایوان و آمریکا، به پایدارشدن وضعیت غول آمریکایی کمک شایانی می‌کند. افزون‌براین، روند انتقال خط تولید گجتهای اپل به هند باید سریع‌تر شود تا درصورت بغرنج‌شدن وضعیت سیاسی، درآمدهای خود را مصون نگه دارد.