جنگنده سوئدی که اولین مانور کبرا را انجام داد

سوئد سابقه ساخت برخی از برجسته ترین و در عین حال کمتر شناخته شده ترین جت های جنگنده جهان را دارد. در حالی که رهگیر کانادایی Avro Canada CF-105 Arrow لغو شد و شکست خورد، جنگنده رهگیر سوئدی همزمان Saab 35 Draken موفقیت آمیز بود.

به گزارش سرویس اخبار فناوری نظامی سایت شات ایکس و به نقل از روزیاتو این یک هواپیمای فوق‌العاده بود و اولین هواپیمای شناخته شده‌ای لقب گرفت که مانور موسوم به kort parad (جا خالی دادن کوتاه) را انجام داد – که بعداً توسط شوروی مشهور شده و به مانور کبرا تغییر نام داد.

Saab 35 Draken- یک رهگیر فوق العاده

Saab 35 Draken (Dragon به معنای اژدها) یک جنگنده رهگیر سوئدی متعلق به دهه ۱۹۵۰ بود که توسط ساب بین سال های ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۴ ساخته می شد. سوئد آن را به عنوان یک جت دو بال دلتا برای جایگزینی جنگنده روزانه Saab 29 Tunnan و جنگنده شبانه Saab 32B Lasen توسعه داد. دراکن یکی از اولین هواپیماهایی بود که از طراحی دو بال دلتا با موفقیت استفاده کرد. بال مثلثی شکل دوبل این هواپیما به کاهش مدت زمان و طول برخاستن کمک می کرد (به آن اجازه می داد هم از روی باند و هم از جاده ها عملیات انجام دهد).

این جنگنده سوئدی در سال ۱۹۶۰ وارد خدمت نیروی هوایی سوئد شد و اولین جنگنده ساخت اروپای غربی با قابلیت واقعی مافوق صوت لقب گرفت. ساب ۳۵ دراکن دارای چندین عنوان اول دیگر از جمله اولین مانور کبرا نیز هست. دراکن یک جت جنگنده بسیار توانمند در زمان خود بود (از جمله در نبردهای تن به تن هوایی) – اگرچه هرگز نبردی را تجربه نکرد (شاید بخشی از دلیل فراموش شدن آن به همین خاطر باشد).

در حالی که سوئد جت های جنگنده فوق العاده ای ساخته است، اما نتوانسته موتور جت های جنگنده خود را طراحی و تولید کند. سوئد موتور توربوفن پس سوز Volvo RM12 برای جنگنده گریپن (نسخه ای از موتور F404 جنرال الکتریک) را تحت لیسانس تولید می کند.

تولید و بازارهای صادرات

حدود ۶۵۰ فروند Draken از همه انواع ساخته شد. دراکن تنها موفقیت صادرات بین المللی محدودی را شاهد بود و توسط اتریش، دانمارک و فنلاند خریداری شد. در آن زمان، اتریش و فنلاند نیز کشورهای بی طرف دموکراتیک و غربگرای دیگری بودند که خود را بین غرب سرمایه داری و شرق کمونیستی گرفتار می دیدند.

اتریش طبق یک معاهده پس از جنگ جهانی دوم از داشتن موشک های AIM روی هواپیماهای خود منع شده بود (بنابراین دراکن های این کشور در ابتدا به دو توپ ۳۰ میلی متری Aden مجهز بودند). با این حال، پس از سقوط دیوار برلین، با شروع درگیری در یوگسلاوی سابق، این موشک ها در سال ۱۹۹۳ به هواپیماهای اتریشی اضافه شدند.

کشورهای دارنده Saab 35 Draken:

• سوئد: ۵۴۴ فروند Draken (۹۰ فروند J 35A؛ ۷۳ فروند J 35B؛ ۲۵ فروند Sk 35C؛ ۱۲۰ فروند J 35D؛ ۶۰ فروند S 35E؛ ۲۰۸ فروند J 35F و ۷۶ فروند J 35J)
• فنلاند: ۵۰ فروند دراکن
• اتریش: ۲۴ فروند دراکن
• دانمارک ۵۱ فروند دراکن
• مدرسه آموزش خلبانی ملی ایالات متحده: ۶ فروند دراکن

برخی از دراکن ها بیش از یک بار در لیست بالا به حساب آمده اند، زیرا برخی از Draken های صادر شده هواپیماهای سابقاً متعلق به سوئد بوده اند. مدرسه آموزش خلبانی ملی ایالات متحده شش فروند خود را از نیروی هوایی دانمارک خریداری کرده بود.

این هواپیما تا سال ۱۹۹۹ در نیروی هوایی سوئد در خدمت بود. در آن سال، نسخه پیشرفته تر JA 37 Viggen جایگزین آن شد و در نهایت جنگنده Saab JAS 39 Gripen جای این رهگیر را گرفت. اتریش آخرین اپراتور دراکن بود و تا سال ۲۰۰۵ به پرواز با آن ادامه داد.

«J 35J Draken تا زمان بازنشستگی در دسامبر ۱۹۹۸ خدمت کرد و آخرین پرواز آن در ژانویه ۱۹۹۹ انجام شد. این هواپیما همچنان در خدمت باقی مانده زیرا هرگز واقعاً منسوخ نشده و هنوز پتانسیل ارتقا را داشت. J در پایان به عنوان یک پشتیبان آموزشی عملیاتی برای دیگر استفاده کنندگان خارجی این هواپیما مورد استفاده قرار گرفت»- The Aviationist

دانمارک متعاقباً جت های جنگنده F-16 را خریداری کرد (که اکنون با F-35 جایگزین می شوند)، در حالی که فنلاند F/A-18 Hornet را خریداری نمود (به زودی با F-35 جایگزین می شوند). اتریش اکنون جنگنده های تایفون یوروفایتر را در اختیار دارد.

۲۰۰ سال بی طرفی مسلحانه سوئد

برای ۲۰۰ سال، سوئد سیاست بی طرفی مسلحانه را حفظ کرده و با موفقیت از جنگ جهانی اول و دوم دور مانده است. این سیاست در دهه ۲۰۰۰ زمانی که سوئد وارد معاهدات دفاعی متقابل با کشورهای شمال اروپا و سایر کشورها شد، شروع به تغییر کرد. سپس در سال ۲۰۲۴ و پس از تهاجم گسترده روسیه به اوکراین، این کشور نیز به ناتو پیوست. سوئد به دنبال حفظ یک ارتش قوی اما مستقل و پشتیبانی از زیرساخت های نظامی خود، همانند سوئیس، بوده است.

این دوره طولانی بی طرفی باعث شده است که سوئد کوچکترین کشور جهان باشد که قادر به طراحی و تولید جت های جنگنده خود است. جت جنگنده چند منظوره سوئدی که امروزه تولید می شود، ساب گریپن است، جدیدترین نوع آن، گریپن E بوده و جنگنده بسیار کارآمدی است. این جت به طور خاص با در نظر گرفتن نیازهای سوئد طراحی شده است تا در هر درگیری احتمالی با روسیه برتری های خود را نشان دهد.

نمونه هایی از هواپیماهای رهگیر دوران جنگ سرد:

• Convair F-106 Delta Dart
• Sukhoi Su-15
• English Electric Lightning
• MiG-25 “Foxbat”
• MiG-31 “Foxhound”
• MiG-31 “Foxhound”
• Avro Canada CF-100 Canuck
• Saab 35 Draken

ساب گریپن کنونی میراث دراکن را ادامه می دهد (که تحت تأثیر ریسک ژئوپلیتیکی سوئد برای درگیر شدن در یک جنگ با اتحاد جماهیر شوروی یا روسیه به تنهایی قرار داشت). گریپن یک هواپیمای زمخت است که برای پرواز از فرودگاه های پراکنده و خارج از بزرگراه ها و جاده های دور افتاده در سوئد و جنگل های وسیع آن ساخته شده است. این جنگنده به گونه ای ساخته شده است که نگهداری آن ارزان و آسان باشد و به حداقل نیروهای تعمیر و نگهداری با حداقل آموزش نیاز دارد.

در حالی که فنلاند نمی تواند صنایع دفاعی داخلی که سوئد دارد را داشته باشد، مدل نظامی مشابهی را اجرا می کند که بر اساس آن هواپیماهای این کشور باید بتوانند پراکنده شده و از محیط های دورافتاده و سخت (از جمله جاده ها) عملیات انجام دهند. در سپتامبر ۲۰۲۴، نیروی هوایی ایالات متحده نیز این استراتژی را تست کرده و برای اولین بار دو فروند F-35A را روی بزرگراهی در فنلاند فرود آورد.