محققان دانشگاه گوتینگن در تحقیقی به این نتیجه رسیدند که گسل جنوب شرق ترکیه به سمت رشته کوه زاگرس در سمت کردستان عراق گسترش مییابد.
به گزارش سرویس اخبار محیط زیست سایت شات ایکس و به نقل از اطلاعات محققان در آلمان یک گسل پوسته عظیم را در زیر خاک ترکیه کشف کردند. تحقیقات آنها نشان میدهد که بقایای یک بستر اقیانوسی باستانی به فرو رفتن در داخل زمین ادامه میدهد. زمین شناسان بر این باورند که گسل به سمت عراق، درست مانند پاره شدن صفحه تقویم از یک طرف گسترش خواهد یافت.
این تیم تحقیقاتی بینالمللی به رهبری دانشگاه گوتینگن تأثیر نیروهای اعمال شده توسط کوههای زاگرس در اقلیم کردستان عراق بر میزان خمیدگی سطح زمین در ۲۰ میلیون سال گذشته را بررسی کردهاند. تحقیقات آنها نشان داد که در روزگار کنونی، در اعماق سطح زمین، صفحه اقیانوسی نئوتتیس - کف اقیانوسی که قبلاً بین قارههای عرب و اوراسیا قرار داشت - به صورت افقی در حال شکسته شدن است و پارگی به تدریج از جنوب شرقی ترکیه تا شمال غربی ایران دراز میشود. یافتههای آنها نشان میدهد که چگونه تکامل سطح زمین توسط فرآیندهایی در اعماق درون سیاره کنترل میشود. این تحقیق در مجله Solid Earth منتشر شد.
هنگامی که دو قاره در طول میلیونها سال به هم نزدیک میشوند، کف اقیانوس بین آنها به اعماق زیادی در زیر قارهها میلغزد. در نهایت، قارهها با هم برخورد میکنند و تودههای سنگ از لبههای آنها به سمت رشتههای کوهستانی بلند میشوند. در طی میلیونها سال، وزن بسیار زیاد این کوهها باعث میشود که سطح زمین در اطراف آنها به سمت پایین خم شود.
با گذشت زمان، رسوبات فرسایش یافته از کوهها در این فرورفتگی جمع میشوند و دشتهایی مانند بین النهرین در خاورمیانه را تشکیل میدهند. محققان خمیدگی سطوح زمین به سمت پایین را بر اساس بار کوه زاگرس که در آن قاره عربستان در حال برخورد با اوراسیا است، مدلسازی کردند.
آنها اندازه حاصل از فرورفتگی را با توپوگرافی محاسبه شده بر اساس گوشته زمین ترکیب کردند تا فرورفتگی عمیق غیرعادی در بخش جنوب شرقی منطقه مورد مطالعه را بازتولید کنند. محققان دریافتند که وزن کوهها به تنهایی نمیتواند دلیل فرورفتگی عمیق ۳-۴ کیلومتری باشد که در ۱۵ میلیون سال گذشته شکل گرفته و با رسوب پر شده است.
با توجه به توپوگرافی متوسط در منطقه شمال غربی زاگرس ، تعجب آور بود که متوجه شدیم رسوب زیادی در بخشی از منطقه مورد مطالعه ما انباشته شده است. دکتر رناس خوشناو، نویسنده اصلی و پژوهشگر فوق دکتری در گروه زمین شناسی ساختاری دانشگاه گوتینگن گفت: از رشته کوه های زاگرس .
محققان معتقدند که این امر به دلیل بار اضافی ناشی از غرق شدن صفحه اقیانوسی است که هنوز به صفحه عربی متصل است: "این صفحه از پایین به سمت پایین میکشد و فضایی برای تجمع رسوبات بیشتر به سمت ترکیه ایجاد میکند. فرورفتگی پر از رسوب بسیار کمعمقتر میشود و نشان میدهد که دال در این ناحیه شکسته شده است و نیروی کشش رو به پایین را کاهش میدهد.
مدل ژئودینامیکی توسعه یافته در این تحقیق برای سایر زمینه ها نیز مفید خواهد بود. کوشناو توضیح می دهد: «این تحقیق به درک چگونگی عملکرد پوسته بیرونی سفت و سخت زمین کمک می کند. چنین تحقیقاتی می تواند با ارائه اطلاعات برای اکتشاف منابع طبیعی مانند ذخایر سنگ رسوبی و انرژی زمین گرمایی و توصیف بهتر خطرات زلزله، به کاربردهای عملی در آینده منجر شود.