ریال دیجیتال نسخه الکترونیکی پول رایج کشور، یعنی ریال است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌شود.
این ارز دیجیتال، در واقع همان اسکناس است، اما به جای کاغذ، در قالب داده‌های الکترونیکی وجود دارد. ریال دیجیتال درست مانند پول نقد، مستقیماً تعهد بانک مرکزی محسوب می‌شود و ارزش آن دقیقاً برابر با اسکناس فیزیکی ریال است. ریال دیجیتال عملا اسکناس است و همه مولفه‌های اسکناس به غیر از فیزیک اسکناس را دارد و با آن می‌توان در حداکثر فاصله و حداقل زمان تراکنش انجام داد و تنها فرق آن حذف کاغذ و فیزیک است که با استفاده از آن به راحتی و به سرعت می‌توان خرید یا انتقال وجه انجام داد.
لازم به ذکر است که ریال دیجتال چند روز پیش به صورت آزمایشی در کیش راه‌اندازی شد.
به گزارش سرویس اخبار ارز دیجیتال سایت شات ایکس و به نقل از نبض فناوری استفاده از ریال دیجیتال بسیار ساده است. شهروندان می‌توانند با استفاده از یک اپلیکیشن موبایل، ریال‌های دیجیتال خود را در یک کیف پول الکترونیکی ذخیره کنند. برای پرداخت، کافی است کد QR فروشنده را اسکن کنند یا در آینده نیز از فناوری NFC استفاده کنید. تراکنش‌ها بلافاصله و بدون نیاز به تسویه بین بانکی انجام می‌شود، یعنی پول فوراً از حساب خریدار کسر و به حساب فروشنده واریز می‌شود.
به گفته مدیران بانک مرکزی این سیستم برای پرداخت‌های خرد مانند خرید روزانه یا پرداخت کرایه تاکسی بسیار مناسب است و می‌تواند جایگزینی برای استفاده از پول نقد یا کارت‌های بانکی باشد.
بانک مرکزی ایران مدعی است که ریال دیجیتال در مقایسه با سایر روش‌های پرداخت الکترونیک، مزایای منحصر به فردی دارد که در اینجا براساس گفته‌های مدیرکل و معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی به صورت مورد به مورد ذکر شده‌اند.
حذف نیاز به تسویه بین بانکی: برخلاف تراکنش‌های کارتی یا اینترنتی معمول، ریال دیجیتال نیازی به فرآیند تسویه بین بانکی ندارد. این ویژگی باعث می‌شود پس از انجام تراکنش، وجه بلافاصله و بدون تأخیر در اختیار فروشنده قرار گیرد.
افزایش سرعت گردش پول:حذف فرآیند تسویه بین بانکی، سرعت گردش پول در اقتصاد را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. این امر می‌تواند به رونق کسب و کار‌ها و تسریع فعالیت‌های اقتصادی کمک کند.
امنیت بالاتر: استفاده از فناوری‌های پیشرفته رمزنگاری در ریال دیجیتال، امنیت تراکنش‌ها را نسبت به روش‌های سنتی افزایش می‌دهد.
مزایا و اهداف ریال دیجیتال از نگاه بانک مرکزی
تسهیل پرداخت‌های خرد: ریال دیجیتال برای پرداخت‌های روزمره مانند کرایه تاکسی یا خرید‌های کوچک بسیار مناسب است. این امر می‌تواند به کاهش استفاده از پول نقد و در نتیجه کاهش هزینه‌های چاپ و نگهداری اسکناس منجر شود.
افزایش شفافیت و بهبود نظارت:ریال دیجیتال، کارایی نظارت و جمع‌آوری اطلاعات در حوزه پرداخت را برای بانک مرکزی به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. این امر به سیاست‌گذاران اقتصادی کمک می‌کند تا با دسترسی به داده‌های دقیق‌تر و به‌روزتر، تصمیمات مؤثرتری اتخاذ کنند.
مقابله با تحریم‌ها: استفاده از ریال دیجیتال در تشکیل بلوک‌های CBDC می‌تواند به کاهش آثار تحریم‌ها کمک کند. این موضوع می‌تواند راهی برای تسهیل مبادلات مالی بین‌المللی در شرایط تحریم باشد.
توسعه اقتصاد دیجیتال: راه‌اندازی ریال دیجیتال، زیرساخت‌های لازم برای رشد کسب و کار‌های آنلاین و فین‌تک‌ها را فراهم می‌کند. این امر می‌تواند به رشد و توسعه اکوسیستم استارتاپی در حوزه فناوری‌های مالی کمک شایانی کند.
پدافند غیرعامل:ریال دیجیتال به عنوان ابزاری برای پدافند غیرعامل محسوب می‌شود. در صورت بروز اختلال در سیستم‌های بانکی سنتی، ریال دیجیتال می‌تواند به عنوان یک راهکار جایگزین برای حفظ جریان مبادلات مالی عمل کند.