امروزه قراردادهای مختلفی در بخشهای کلیدی امضا و اجرا میشود و یکی از قراردادها، قرارداد هوشمند یا (اسمارت کانترکت) است. حال ممکن است این سوال پیش بیاید که این قرارداد چیست و چه کاربردی دارد؟ قرارداد هوشمند یا به اصطلاح اسمارت کانترکت (Smart Contract) از جمله قراردادهایی است که پس از نوشته شدن در شبکه بلاک چین، امکان متوقف کردن روند کار آن از طرف هیچ کس، حتی نویسنده آن، وجود ندارد. باید به این نکته کلیدی اشاره کرد و گفت که امروزه قراردادها در بازار ارزهای دیجیتال به صورت هوشمند و مجازی انجام میشود.
در بازار ارز دیجیتال، تعریف ما از قراردادهوشمند، یک اپلیکیشن یا برنامه اجرا شده روی یک بلاک چین است. به طور معمول، این برنامهها به عنوان یک توافق دیجیتالی کار میکنند که توسط مجموعه خاصی از قوانین اجرا میشود. این قوانین به واسطه کدنویسی کامپیوتری، از قبل تعریف شدهاند. کد مشخصکننده قوانین اسمارت کانترکت، توسط همه گرههای شبکه تکثیر و اجرا خواهد شد.
قرارداد هوشمند به قراردادهای دنیای واقعی تشابه دارد. این قراردادها در دنیای بلاک چین توانستهاند کاربردهای فراوانی پیدا کنند. بلاک چین بیت کوین اولین بلاک چینی است که در دنیای مجازی منتشر شد. هر چند بلاک چین بیت کوین قابلیتهای فوق العادهای داشت، اما همچنان جا برای تکامل آن دیده میشود.
قراردادهای هوشمند اولین بار توسط خالق اتریوم، ویتالیک بوترین، به محبوبیت رسیده و کاربردشان شدیدا گسترش یافت. گفتنی است هر بلاک چین ممکن است دارای روشی متفاوت برای پیادهسازی اسمارت کانترکت باشد.
این روزها، اسمارت کانترکتها به صورت عمده توسط رمز ارزها مورد استفاده قرار میگیرد. پروتکلهای غیرمتمرکز ارزهای مجازی در اصل اسمارت کانترکتهایی هستند که رمزنگاری و امنیت غیر متمرکز دارند. این قراردادها به صورت گسترده در شبکههای ارزهای کریپتویی موجود بهکار گرفته میشوند و یکی از برجستهترین ویژگیهای اتریوم هستند.
قرارداد هوشمند نیز به همین ترتیب کار میکند. مانند ماشین فروش خودکار، قرارداد هوشمند نیز بدون دخالت انسان میتواند تراکنشها را مدیریت کند. در حال حاضر، اتریوم محبوبترین بلاک چین برای اجرای قراردادهای هوشمند است. اکثر قراردادهای هوشمند روی این بلاک چین اجرا میشوند، در حالی که تعداد دیگری از بلاک چینها نیز توانایی اجرای قرارداد هوشمند را دارند.
مهمترین مزایای قراردادهای هوشمند در بلاک چین عبارتند از:
• سرعت و دقت: قراردادهای هوشمند دیجیتال و خودکار هستند، بنابراین مجبور نخواهید بود وقت خود را برای پردازش مدارک یا اصلاح خطاهایی که اغلب در اسنادی به صورت دستی پر شدهاند، بگذارید. همچنین کدهای رایانه بسیار دقیقتر از قراردادهای سنتی با واژههای حقوقی گنگ، عمل میکند.
• اعتماد: قراردادهای هوشمند به طور خودکار معاملات را طبق قوانین از پیش تعیین شده انجام میدهند و سوابق رمزگذاری شده آن معاملات، در بین شرکت کنندگان به اشتراک گذاشته میشود. بنابراین، لزومی برای اعتماد داشتن به شخص دیگری در آن نیست
• امنیت: سوابق تراکنشها بلاک چین رمزگذاری شدهاند و اینکار هک کردن آنها را بسیار سخت میکند. از آنجا که هر تراکنش به سوابق قبلی و بعدی در دفتر توزیع شده متصل است، برای تغییر یک تراکنش واحد باید کل زنجیره تغییر کند.
• مقرون به صرفه: قراردادهای هوشمند نیاز به واسطهها را برطرف میکند، زیرا شرکت کنندگان میتوانند به دادههای قابل مشاهده و فناوری برای انجام صحیح معامله اعتماد کنند. شخص دیگری به اعتبارسنجی و تأیید شرایط توافق نامه نیازی ندارد، زیرا این توافق نامه در کد موجود است. پس سبب کاهش هزینهها در یک معامله میشود
پتانسیل بازار قراردادهای هوشمند بسیار عالی است. قراردادهای هوشمند میتوانند در واقع توافق نامهها را در صنایع مختلف تغییر دهند. با این وجود قبل از رسیدن به نقطهای که بتوانند بدون هیچگونه نقصی کار بکنند، مدتی طول خواهد کشید و به توسعه بیشتری نیاز دارند. در حال حاضر و بصورت انبوه نمیتوان فناوری قرارداد هوشمند را پیاده سازی کرد، زیرا در این مرحله آزمایشات بیشتری لازم دارد. در حال حاضر، قراردادهای هوشمند هنوز یک فناوری نوپا به حساب میآید و چالشهای موجود در آن نیز بسیار زیاد است. همچنین باید موارد قانونی و نظارتی آن نیز حل شود.