از جمله مهم‌ترین تحولات در دنیای بلاکچین و رمزارزها، دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز است. این مفهوم با هدف حذف واسطه‌های مالی مانند بانک‌ها و مؤسسات اعتباری ایجاد شده و به کاربران این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به نهادهای متمرکز، به خدمات مالی دسترسی داشته باشند.
به گزارش سرویس اخبار ارز دیجیتال سایت شات ایکس و به نقل از نبض فناوری اما دیفای (مخفف عبارت Decentralized Finance به معنی امور مالی غیرمتمرکز) چگونه کار می‌کند؟ چه تفاوتی با سیستم مالی سنتی دارد؟ و چه چالش‌ها و فرصت‌هایی را برای کاربران و سرمایه‌گذاران به همراه دارد؟
دیفای (DeFi) چیست؟
دیفای یا همان امورمالی غیرمتمرکز، به مجموعه‌ای از پروتکل‌های غیرمتمرکز مالی گفته می‌شود که بر پایه بلاکچین ایجاد شده‌اند و خدمات مالی مختلفی مانند وام‌دهی، تبادل دارایی، سپرده‌گذاری، سرمایه‌گذاری و پرداخت‌ها را بدون نیاز به واسطه‌های سنتی ارائه می‌دهند.
در دیفای ، قراردادهای هوشمند (اسمارت کانترکت = Smart Contracts) جایگزین بانک‌ها و مؤسسات مالی شده و تمام تراکنش‌ها به‌صورت خودکار و شفاف در شبکه بلاکچین ثبت و اجرا می‌شوند.
تفاوت‌های دیفای با سیستم مالی سنتی
| ویژگی‌ها |
سیستم مالی سنتی |
دیفای (DeFi) |
| واسطه‌ها |
بانک‌ها، صرافی‌ها و مؤسسات مالی |
حذف واسطه‌ها و اجرای تراکنش‌ها از طریق قراردادهای هوشمند
|
| دسترسی‌ها |
محدود (نیاز به تأیید هویت و قوانین بانکی) |
بدون نیاز به مجوز، دسترسی برای همه کاربران اینترنت |
| شفافیت |
غیرشفاف (تراکنش‌ها توسط بانک‌ها کنترل می‌شوند) |
کاملاً شفاف و قابل مشاهده در بلاکچین |
| امنیت |
وابسته به نهادهای متمرکز |
امنیت از طریق رمزنگاری و غیرمتمرکزسازی |
| کارمزدها |
بالا (به دلیل هزینه‌های واسطه‌گری) |
پایین‌تر و بهینه‌تر |
کاربرد‌های دیفای
۱. وام‌دهی و استقراض
★ کاربران می‌توانند بدون نیاز به بانک‌ها، وام دریافت کنند یا دارایی‌های خود را به دیگران وام دهند و سود کسب کنند.
★ پلتفرم‌های معروف: Aave، Compound، MakerDAO
۲. صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs)
★ امکان خرید و فروش رمزارزها بدون نیاز به صرافی‌های متمرکز.
★ پلتفرم‌های معروف: Uniswap، SushiSwap، PancakeSwap
۳. استیکینگ (Staking) و ییلد فارمینگ (Yield Farming)
★ کاربران می‌توانند با سپرده‌گذاری دارایی‌های خود، پاداش دریافت کنند.
۴. استیبل‌کوین‌ها (Stablecoins)
★ ارز‌های دیجیتالی که به ارز‌های فیات مثل دلار متصل هستند و نوسانات قیمتی کمتری دارند.
★ مثال‌ها: DAI، USDC، USDT
۵. بیمه غیرمتمرکز
★ بیمه‌های هوشمند که خسارات را بدون نیاز به شرکت‌های بیمه سنتی جبران می‌کنند.
★ مثال: Nexus Mutual
چالش‌ها و ریسک‌های دیفای
🔴 امنیت قراردادهای هوشمند
باگ‌های امنیتی می‌توانند باعث هک و سرقت دارایی‌های کاربران شوند.
🔴 کارمزد‌های شبکه (Gas Fees)
در برخی شبکه‌ها مانند اتریوم، هزینه‌های تراکنش بالا است.
🔴 نبود قوانین و نظارت
دیفای هنوز تحت نظارت قوانین مالی جهانی نیست و همین موضوع می‌تواند باعث کلاهبرداری و پروژه‌های تقلبی شود.
آینده دیفای
دیفای با رشد سریع خود، در حال تغییر زیرساخت‌های سنتی مالی است. بسیاری معتقدند که در آینده، دیفای و سیستم مالی سنتی به هم نزدیک خواهند شد و ترکیبی از این دو مدل، نسل جدیدی از خدمات مالی را به وجود خواهد آورد.
با این حال، چالش‌های امنیتی و قانونی هنوز به‌عنوان موانعی در مسیر رشد آن باقی مانده‌اند. چالش‌های مانند خطرات امنیتی، نوسانات بازار و نبود نظارت قانونی که به رغم همه آنها، آینده دیفای روشن پیش‌بینی می‌شود و احتمالاً نقش پررنگ‌تری در اقتصاد دیجیتال ایفا خواهد کرد.