جلوگیری از شلوغی بیش از حد رایانه می‌تواند به بهبود عملکرد و آزادسازی حجم زیادی از فضای ذخیره‌سازی کمک کند. ویندوز دارای چندین ابزار تمیزکاری درون سیستمی است که از جمله آن‌ها می‌توان به ابزار Disk Cleanup اشاره کرد. با این حال، Command Prompt هم که یکی از ابزارهای پرکاربرد این سیستم عامل می‌باشد، یک راه کمتر شناخته شده برای تمیز کردن رایانه شما است.
در ادامه این مقاله قصد داریم چند راه برای تمیز کردن و پاکسازی رایانه ویندوزی ارائه کنیم که همگی آن‌ها با استفاده از Command Prompt انجام می‌شوند. با ما همراه باشید.
چرا باید رایانه خود را با استفاده از Command Prompt پاکسازی کنیم؟
Command Prompt ابزار خط فرمان مشهور داخلی ویندوز است که تقریباً در تمام نسخه‌های ویندوز از ویندوز 3.1 به بعد در دسترس بوده است. در حالی که رابط کاربری گرافیکی برای اکثر مردم راحت‌تر است، اما با این حال، برخی ممکن است ترجیح دهند از Command Prompt به دلیل بهره‌وری بالا و مزایای عملکردی آن برای انجام بیشتر کارها در ویندوز استفاده کنند.
ابزار Disk Cleanup و ویژگی Storage Sense در ویندوز 11 تمیز کردن رایانه را تا حد زیادی آسان می‌کند. اگر هرگونه فایل ناخواسته‌ای باقی مانده باشد، می‌توانید آن‌ها را به صورت دستی حذف کنید، به عنوان مثال با پاک کردن پوشه Temp رایانه می‌توانید تمام فایل‌های موقت را حذف کنید. شما می‌توانید این فرایند را با کمک دستورالعمل‌هایی برای دسترسی به Disk Defragmenter ،diskpart و ابزار Disk Cleanup سرعت ببخشید.
شروع به تمیز کردن رایانه خود با استفاده از CMD کنید
در زیر لیستی از دستورات برای اجرای ابزار تمیزکاری دیسک، تمیز کردن فایل‌های موقت، پاکسازی حافظه کش و بیشتر ارائه شده است.
ممکن است برای برخی از این دستورات نیاز باشد تا Command Prompt را با دسترسی مدیریتی یا ادمین اجرا کنید. در ادامه نحوه انجام کار آمده است:
- cmd را در نوار جستجوی ویندوز تایپ کنید.
- از لیست نتایج روی Command Prompt راست کلیک کرده و Run as administrator را انتخاب کنید.
چگونه می‌توان دیسک سخت را با استفاده از Command Prompt یکپارچه‌سازی کرد؟
در حالی که پراکندگی اطلاعات در دیسک‌های سخت سنتی امری طبیعی است، اما این مسئله می‌تواند باعث بروز مشکلات عملکردی شود. این موضوع بر سرعت خواندن و نوشتن دیسک تاثیر می‌گذارد و در نتیجه، کندی سیستم را به دنبال خواهد داشت.
یکپارچه‌سازی یا Defragmentation داده‌های پراکنده را به گونه‌ای مرتب می‌کند که به دیسک کمک کند به طور مؤثرتری کار کنند. نیازی نیست دستگاه‌های ذخیره‌سازی SSD خود را یکپارچه‌سازی کنید (و توصیه هم نمی‌شود). اما اگر از یک دیسک سخت مکانیکی سنتی یا همان HDD استفاده می‌کنید، به روشی که در ادامه ذکر خواهد شد، می‌توانید فرآیند یکپارچه‌سازی را به کمک یک دستور ساده اجرا کنید.
- برنامه Command Prompt را با دسترسی مدیریتی یا ادمین باز کنید.
- در پنجره Command Prompt، دستو ر زیر را تایپ کرده و کلید اینتر را بزنید:
:defrag c
- در دستور بالا، :c درایوی است که می‌خواهید یکپارچه‌سازی را برای آن انجام دهید. اگر می‌خواهید درایو دیگری را یکپارچه‌سازی کنید، کافیست حرف درایو را تغییر دهید.
می‌توانید دستور defrag را با برخی سوئیچ‌های اختیاری اجرا کنید. برای درک بهتر از شیوه استفاده از این سوئیچ‌ها برای انجام تجزیه و تحلیل، افزودن استثنا، تغییر اولویت و غیره، می‌توانید به صفحه راهنمای مایکروسافت در مورد استفاده از دستور defrag مراجعه کنید.
پاکسازی سریع دیسک با استفاده از کادر Run
شما می‌توانید با وارد کردن تنها یک دستور در کادر Run و بدون نیاز به باز کردن Command Prompt، یک پاکسازی سریع دیسک انجام دهید. این کار به خصوص زمانی که بخواهید به سرعت چند گیگابایت فضای ذخیره‌سازی را در رایانه خود آزاد کنید، بسیار مفید است. این فرآیند نیازمند راه‌اندازی ابزار Disk Cleanup و مشخص کردن دیسکی است که می‌خواهید پاکسازی شود.
برای اجرای Disk Cleanup از طریق کادر Run باید به صورت زیر عمل کنید:
- Win + R را فشار دهید تا Run باز شود.
- دستور زیر را در کادر Run تایپ کنید:
C:\windows\SYSTEM32\cleanmgr.exe /dDrive
- در دستور بالا، به جای Drive حرف درایویی که می‌خواهید پاکسازی شود، جایگزین کنید. به عنوان مثال اگر بخواهید پاکسازی سریع برای درایو E انجام شود، دستور کامل به این صورت خواهد بود:
C:\windows\SYSTEM32\cleanmgr.exe /dE
- برای اجرای دستور روی OK کلیک کنید یا کلید اینتر را بزنید.
- Run به سرعت ابزار Disk Cleanup را برای درایو مشخص شده برایتان باز می‌کند.
- فایل‌هایی را که می‌خواهید حذف شوند، انتخاب کرده و روی OK کلیک کنید.
نحوه استفاده از ابزار Disk Cleanup از طریق Command Prompt
Disk Cleanup یک ابزار داخلی ویندوز است که به شما کمک می‌کند فضای خالی در درایوهای کامپیوترتان را آزاد کنید. این ابزار می‌تواند فایل‌های دانلود شده، فایل‌های موقت اینترنتی، فایل‌های منتقل شده به سطل بازیافت و حتی فایل‌های سیستمی را پاکسازی کند.
شما می‌توانید با استفاده از Command Prompt، ابزار Disk Cleanup را اجرا کرده و به طور مستقیم پاکسازی خودکار را انجام دهید. در ادامه نحوه استفاده از این ابزار و سوئیچ‌های خط فرمان پشتیبانی شده توضیح داده شده است.
حذف پایه‌ای فایل‌ها
شما می‌توانید با استفاده از دستور cleanmgr ابزار Disk Cleanup را از طریق Command Prompt راه‌اندازی کنید. برای این کار باید مراحل زیر را پیگیری کنید:
- Command Prompt را باز کرده، cleanmgr را تایپ کنید و کلید اینتر را بزنید.
- در پنجره Drive Selection، درایوی را که می‌خواهید پاکسازی شود انتخاب کرده و روی OK کلیک کنید.
- در پنجره Disk Cleanup، تمام فایل‌هایی را که می‌خواهید حذف شوند انتخاب کرده و روی OK کلیک کنید.
- روی Delete Files کلیک کنید تا عملیات حذف فایل‌های زائد تأیید شود.
پاکسازی یک درایو یا پارتیشن خاص
شما می‌توانید با استفاده از دستور cleanmgr به همراه حرف درایو مورد نظر خود، ابزار Disk Cleanup را در آن درایو اجرا کنید. این کار برای آزادسازی فضا در یک درایو خاص مفید است. به عنوان مثال، می‌توانید دستور زیر را اجرا کنید تا ابزار Disk Cleanup برای درایو C اجرا شود:
cleanmgr /D C
ابزار Disk Cleanup درایو مورد نظر را اسکن کرده و تمام فایل‌هایی را که می‌توانید حذف کنید نشان می‌دهد. فایل‌های انتخابی خود را مشخص کرده و روی OK کلیک کنید.
پیکربندی تنظیمات ابزار Disk Cleanup
برای سفارشی‌سازی تنظیمات ابزار Disk Cleanup، دستور cleanmgr از چندین سوئیچ از جمله sageset و sagerun پشتیبانی می‌کند. در ادامه توضیحات این سوئیچ‌ها را مشاهده می‌کنید:
- sageset:x – این سوئیچ به شما امکان می‌دهد تنظیمات ابزار Disk Cleanup را پیکربندی کنید. هنگامی که سوئیچ اجرا شد، ابزار Disk Cleanup را راه‌اندازی کرده و اجازه می‌دهد موارد خاصی را که می‌خواهید حذف شوند انتخاب کرده و به مقدار x اختصاص دهید. مقدار x که می‌تواند هر مقداری بین 1 تا 9999 باشد، در رجیستری ذخیره می‌شود.
- sagerun:x – این سوئیچ وظیفه مشخص شده برای مقدار x را اجرا کرده و به طور خودکار تمام فایل‌های مشخص شده را پاکسازی می‌کند.
در ادامه به صورت گام به گام نحوه عملکرد سوئیچ‌های بالا را شرح می‌دهیم:
1- دستور زیر را در Command Prompt وارد کرده و کلید اینتر را بزنید:
cleanmgr /sageset:1
2- در دستور بالا، عدد 1 را با هر عددی بین 1 تا 9999 جایگزین کنید. در اینجا ما همان عدد 1 را انتخاب می‌کنیم. وقتی دستور بالا اجرا شود، ابزار Disk Cleanup را باز می‌کند و همه فایل‌های زائد قابل حذف را نشان می‌دهد.
3- همه آیتم‌هایی را که می‌خواهید حذف شوند انتخاب کرده یا در صورت نیاز از حالت انتخاب‌شده خارج کنید. به عنوان مثال، فایل‌های موقت نصب، پاکسازی فایل‌های به‌روزرسانی ویندوز، فایل‌های برنامه‌های دانلود شده، سطل بازیافت (در این مورد با احتیاط عمل کنید) و غیره را انتخاب کنید.
4- پس از انتخاب انواع فایل‌ها برای پاکسازی، روی OK کلیک کنید تا تنظیمات ذخیره شود.
5- حالا از دستور زیر برای اجرای ابزار Disk Cleanup با تنظیمات سفارشی خود استفاده کنید:
cleanmgr /sagerun:1
6- این ابزار Disk Cleanup را راه‌اندازی می‌کند و شروع به پاکسازی انواع فایل‌هایی که از قبل مشخص شده و به مقدار 1 اختصاص داده شده‌اند، می‌کند. در این مثال، دستور بالا فایل‌های موقت نصب، پاکسازی فایل‌های به‌روزرسانی ویندوز، فایل‌های برنامه‌های دانلود شده و فایل‌های سطل بازیافت را حذف می‌کند.
بهینه‌سازی برای فضای کم
سوئیچ lowdisk، همانطور که از نامش پیداست، در صورتی که فضای ذخیره‌سازی کمی در هارد دیسک شما وجود داشته باشد، مفید واقع می‌شود. هنگام اجرا، این دستور به طور خودکار همه دسته‌های فایل را بررسی می‌کند.
پس از دستور lowdisk باید حرف درایوی را که قرار است فضای آن آزاد شود، وارد کنید. بنابراین، یک دستور کامل مانند عبارت زیر خواهد بود (در اینجا ما درایو d را انتخاب کرده‌ایم):
cleanmgr /lowdisk /d
با اجرای این دستور، ابزار Disk Cleanup با انتخاب همه دسته‌بندی‌های مربوط به فایل‌های زائد در درایو D باز خواهد شد.
برای حذف سریع همه فایل‌های زائد، بدون اینکه از کاربر در مورد آن‌ها سؤال شود، کافیست به جای دستور بالا از دستور زیر استفاده کنید:
cleanmgr /verylowdisk /d
چگونه فایل‌های موقت را با استفاده از Command Prompt پاک کنیم؟
ویندوز فایل‌های موقت را برای استفاده لحظه‌ای خود ایجاد می‌کند. این فایل‌ها به ندرت فضای زیادی از هارد درایو شما را اشغال می‌کنند و برای عملکرد صحیح سیستم شما ضروری هستند. هنگامی که کار ویندوز با آن‌ها تمام شد، سیستم باید آن‌ها را به طور خودکار از پوشه‌های موقت حذف کند.
ابزار Disk Cleanup فایل‌های موقتی را که بیش از هفت روز از تاریخ ایجاد آن‌ها گذشته است، پاک می‌کند. اما اگر لازم است پوشه موقت را زودتر از این زمان پاک کنید، می‌توانید این کار را به صورت دستی یا با استفاده از Command Prompt انجام دهید.
برای مشاهده فایل‌های موقت، دستور زیر را در Command Prompt وارد کنید:
%SystemRoot%\explorer.exe %temp%\
می‌توانید این فایل‌ها را به صورت دستی از فایل اکسپلورر حذف کنید (کلیدهای Ctrl + A را فشار دهید تا همه فایل‌ها انتخاب شوند و سپس کلید Delete را فشار دهید تا حذف گردند) و یا از دستور زیر برای حذف فایل‌های موقت استفاده کنید:
del %temp%\*.* /s /q
Command Prompt به طور خودکار فایل‌های در حال استفاده را نادیده می‌گیرد، اما بقیه را حذف می‌کند.
چگونه فایل‌های Prefetch را با استفاده از Command Prompt حذف کنیم؟
فایل‌های Prefetch فایل‌های موقتی هستند که هنگام اجرای یک برنامه در ویندوز ایجاد می‌شوند. این فایل‌ها حاوی اطلاعاتی هستند که برای اجرای بهینه برنامه‌ها ضروری می‌باشند.
مانند سایر فایل‌های موقت، فایل‌های Prefetch اغلب فضای زیادی از هارد درایو شما را اشغال نمی‌کنند. با این حال، اگر لازم است مکرراً فایل‌های Prefetch را حذف کنید، می‌توانید از Command Prompt برای پاک کردن این فایل‌ها از سیستم خود استفاده کنید.
برای حذف فایل‌های Prefetch با استفاده از Command Prompt باید مراحل زیر را پیگیری کنید:
1- Command Prompt را با دسترسی مدیریتی (Run as Administrator) باز کنید.
2- در پنجره Command Prompt، دستور زیر را برای مشاهده فایل‌های Prefetch تایپ کنید:
%SystemRoot%\explorer.exe C:\Windows\prefetch\
3- با اجرای این دستور، پوشه Prefetch در فایل اکسپلورر برای شما باز می‌شود و می‌توانید فایل‌های Prefetch را مشاهده کنید.
4- برای حذف فایل‌های Prefetch، کافیست دستور زیر را وارد کرده و سپس کلید اینتر را بزنید:
del C:\Windows\prefetch\*.*/s/q
5- پس از اجرای این دستور، Command Prompt لیستی از تمام فایل‌های Prefetch حذف شده را نشان می‌دهد.
پاکسازی دیسک سخت با استفاده از Diskpart
اگر می‌خواهید یک دیسک را به طور کامل پاکسازی کنید، می‌توانید از ابزار Diskpart استفاده کنید. Diskpart یک ابزار خط فرمان ویندوز است که بیش از 38 دستور مختلف برای کارکردهای گوناگون دارد.
برای پاک کردن یک دیسک، می‌توانید از دستور Clean در Diskpart استفاده کنید. این دستور بعد از اجرا شدن، تمام داده‌های موجود در دیسک را حذف می‌کند و آن را به فضای تخصیص نیافته تبدیل می‌کند (دوباره باید آن را پارتیشن‌بندی و فرمت کنید).
هنگام استفاده از ابزار Diskpart، مراقب باشید. استفاده از دستور نادرست می‌تواند تمام داده‌های شما را از بین ببرد و شاید نتوانید هیچ‌کدام از آن‌ها را بازیابی کنید. بنابراین، پیش از استفاده از ابزار Diskpart، از داده‌های مهم سیستم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.
برای پاکسازی یک دیسک باید به صورت زیر عمل کنید:
1- عبارت diskpart را در Command Prompt تایپ کنید و کلید اینتر را بزنید.
2- سپس، عبارت list disk را تایپ کنید تا تمام دیسک‌های نصب شده روی سیستم شما نمایش داده شوند.
3- دیسکی را که می‌خواهید پاکسازی کنید، انتخاب کنید. به عنوان مثال با دستور زیر دیسک 0 انتخاب خواهد شد:
Select disk 0
4- اگر وضعیت دیسک را offline نشان می‌دهد، عبارت online disk را تایپ کنید و کلید اینتر را بزنید.
5- برای پاکسازی کامل دیسک خود، دستور زیر را تایپ کنید و کلید اینتر را بزنید:
Clean all
وقتی کار انجام شد، عبارت exit را برای بستن diskpart تایپ کنید و اینتر را بزنید.
رایانه خود را با استفاده از Command Prompt تمیز نگه دارید
شما می‌توانید از Command Prompt برای انجام کارهای حرفه‌ای و پیشرفته مختلفی از جمله حذف فایل‌های زائد از رایانه خود استفاده کنید. در حالی که می‌توانید از ابزار مبتنی بر رابط گرافیکی Disk Cleanup برای این منظور استفاده کنید، اما فرمان‌های متنی Command Prompt نیز به راحتی پاکسازی انواع خاصی از فایل‌ها و حتی پاک کردن کل دیسک را برای شما امکان‌پذیر می‌کند.