مقدمه
آیا تاکنون در هنگام رانندگی، حسی ناخوشایند همانند لرزش یا کشیدگی از سمت فرمان خودرو دریافت کرده‌اید؟ لرزش یا پله زدن فرمان بدون شک نشانه وجود ایراد در وسیله نقلیه شما است که در صورت عدم رسیدگی، مشکلات جدی و بزرگ‌تری به همراه خواهد داشت.
بررسی سیستم فرمان خودرو یکی از چند چک لیست خودرو قبل از سفر به حساب می‌آید. بنابراین لازم است تا پیش از وقوع حادثه، به فکر پیشگیری باشید. با این حال اگر می‌خواهید از علت پله پله زدن فرمان خودرو مطلع شوید، شما را به خواندن این مقاله دعوت می‌کنیم.
تاب برداشتن دیسک ترمز
علت پله پله زدن فرمان خودرو می‌تواند به وجود مشکل در ترمزها ربط داشته باشد. اگر لرزش فرمان حین کاهش سرعت یا توقف وسیله نقلیه حس شود، احتمالا روتور یا همان دیسک ترمز تاب برداشته است. هر زمان که پای خود را روی پدال ترمز فشار می‌دهید، لنت و دیسک با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند. این اصطکاک با گذشت زمان موجب کاهش اثربخشی و ضخامت روتور می‌شود که یکی از پیامدهای آن، لرزش فرمان است. برای حل این مشکل تنها باید دیسک ترمز را عوض کرد.
مشکل در تراز تایرها
سیستم تعلیق به نحوی طراحی شده است که با ایجاد تراز و تعادل میان لاستیک‌ها، به آن‌ها کمک می‌کند برخورد یکسانی با سطح جاده و ناهمواری‌های آن داشته باشند. این ناهمواری‌ها با گذشت زمان باعث از بین رفتن تراز لاستیک‌ها و حتی کج شدن چرخ‌ها می‌شوند. در صورت بروز این مشکل، لرزش فرمان حین رانندگی به ویژه در سرعت‌های پایین جای تعجب ندارد.
کارشناسان توصیه می‌کنند تا پس از طی کردن 20 هزار کیلومتر، محل قرارگیری لاستیک‌ها را تعویض کنید. همچنین اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که جاده‌های نامناسبی دارد، بایستی در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری نسبت به بالانس کردن تایرها اقدام کنید. بروز مشکل در چرخش لاستیک‌ها، باعث ایجاد لرزش در فرمان خودرو به خصوص در سرعت‌های بالا می‌شود.
عدم تقارن لاستیک‌ها
عدم هماهنگی بین لاستیک‌ها را می‌توان علت پله پله زدن فرمان خودرو دانست. تایرهای ماشین باید با سرعت یکسانی بچرخند تا تعادل میان آن‌ها حفظ شود. با این حال، تغییرات فصلی، عدم رعایت اصول رانندگی، شرایط نامناسب جاده، تنظیم نبودن باد لاستیک‌ها و ... باعث از بین رفتن تقارن لاستیک‌ها می‌شود. لاستیک‌های نامتقارن با اثرگذاری روی تعلیق و محور چرخ‌ها، فرمان را به لرزش درمی‌آورند. چنین مشکلی با سرویس معمولی بالانس تایر به راحتی قابل‌حل است. بنابراین توصیه می‌شود پس از پیمودن ۱۵ الی ۲۵ هزار کیلومتر، حتی نسبت به بالانس تایرها اقدام کنید.
گیرکردن کالیپرهای ترمز
گیرکردن و چسبیدگی کالیپرهای ترمز غیرمعمول‌ترین علت پله پله زدن فرمان خودرو به حساب می‌آید. کالیپرها وظیفه نگه‌داشتن لنت‌های ترمز را بر عهده دارند و هر زمان که شما اقدام به کاهش سرعت یا توقف خودرو می‌کنید، آن‌ها را پایین می‌آورند. هرچند غیرمعمول، ولی کالیپرها ممکن است به روتور (یا همان دیسک ترمز) گیر کنند و این موضوع در هنگام ترمز گرفتن موجب لرزش فرمان می‌شود. زمانی که شما پای خود را از روی پدال ترمز برمی‌دارید، کالیپر به دیسک ترمز گیر کرده و نمی‌تواند لنت‌ها را به سمت بالا بکشد. در این صورت حالتی شبیه به فشردن خفیف پدال ترمز پیش می‌آید و فرمان شروع به لرزیدن می‌کند. مشکل گیرکردن کالیپرها معمولا به دلیل فرسودگی شیلنگ‌ها، تجمع زباله یا نصب ترمز DIY اتفاق می‌افتد. این مسئله نه تنها موجب آسیب به موتور، سیستم ترمز و لاستیک‌ها می‌شود، بلکه مصرف سوخت را افزایش می‌دهد. اگر فرمان خودرو حین ترمزگیری دچار لرزش شد و به گیرکردن کالیپرها مشکوک بودید، وسیله نقلیه خود را در اسرع وقت نزد مکانیک ببرید.
اختلال در سیستم تعلیق
شاید بتوان گفت مهم‌ترین و جدی‌ترین علت پله پله زدن فرمان خودرو وجود اشکال در سیستم تعلیق است. سیستم تعلیق مجموعه‌ای متشکل از اجزای مختلف مثل کمک‌فنرها، کویل‌ها، فنرها، اتصالات، بوش‌ها و ... است که خودرو را به لاستیک‌ها متصل می‌کند. بروز مشکل در هر یک از این اجزا تأثیر نامطلوب روی هندلینگ داشته و منجر به لرزش فرمان خودرو می‌شود. سیستم تعلیق یکی از بخش‌های مهم در هر خودرو است، به همین دلیل ایرادات سیستم تعلیق تاثیر مستقیم بر قیمت گذاری ماشین تصادفی دارد.
فرسودگی اجزای فرمان
فرمان ماشین یکی از مهم‌ترین بخش‌های خودرو است و نقش مستقیم در هدایت و کنترل خودرو دارد. ولی این سیستم نیز همانند باقی قطعات ماشین با گذاشت زمان کارایی خود را از دست داده و اجزای مختلف آن فرسوده می‌شوند. به عنوان مثال، مشکل در تای‌رادها یکی از علل بالقوه لرزش فرمان است. تشخیص فرسودگی اجزای فرمان به داشتن تخصص احتیاج دارد و معمولا افراد عادی نمی‌توانند چنین مشکلی را شناسایی کنند. بنابراین اگر مالک یک خودرو مسن هستید، بهتر است تا هرچه زودتر جعبه فرمان خودرو را باز کنید تا ایرادات آن را پیش از وقوع مشکل شناسایی کنید.
سایر دلایل پله پله زدن فرمان خودرو
موارد بالا مهم‌ترین علل لرزش فرمان به شمار می‌آیند. با این وجود، علت پله پله زدن فرمان خودرو همچنین می‌تواند به خرابی سیستم هیدرولیک، کاهش کارایی فنرها، آسیب یا ضربه شدید به شاسی و جلوبندی، خرابی بلبرینگ‌ها، سفت شدن پدال ترمز و تنظیم نبودن فرمان مربوط شود. در ضمن بد نیست بدانید وجود مشکل در موتور نیز ممکن است لرزش و پله زدن فرمان را حین رانندگی به همراه داشته باشد. سوخت‌رسانی ناقص، شمع‌های خراب یا عملکرد ناقص القاکننده‌های اکسیژن همگی می‌توانند موجب لرزش فرمان شوند. به همین دلیل است که نسخه‌های قدیمی پراید با فرمان مکانیکی می‌تواند بهترین ماشین برای رانندگان تازه کار باشد. رفع مشکلات مربوط به فرمان‌های مکانیکی بسیار آسان است و از این رو به سادگی می‌توانید فرمان خودرویی همچون پراید قدیمی را تعمیر کنید.
جمع بندی
برای کسب اطلاعات در مورد مشکلات فنی خودرو و راه‌های پیشگیری از آن، می‌توانید به سایت خودروبانک مراجعه کنید. در این سایت مجموعه‌ای از مقالات تخصصی حوزه خودرو برای شما گردآوری شده‌اند. از جمله مقالات فنی خودروبانک می‌توان به مطالب مرتبط با فرمان خودرو و روش‌های نگهداری از آن اشاره کرد.
بدیهی است که انجام امور مرتبط با تعمیر و اصلاح سیستم فرمان خودرو، یکی از انواع مسائل مرتبط با نگهداری اتومبیل است. سیستم‌های فرمان هیدرولیک به بازدید دوره‌ای نیاز دارند. سیستم‌های فرمان برقی نیز با وجود عملکرد بهتر، بایستی در بازه‌های زمانی متفاوت مورد بررسی مکانیک قرار گیرند تا از عملکرد صحیح آن‌ها اطمینان حاصل شود.