هوش مصنوعی، این دستاورد شگفت‌انگیز قرن بیست‌ویکم، همچون پرتوهای نوری که از ورای پرده‌ای تیره عبور می‌کند، به عرصه زندگی بشر تابیده است، فناوری‌ای که زمانی تنها در خیال‌پردازی نویسندگان علمی-تخیلی وجود داشت، اکنون به واقعیتی انکارناپذیر بدل شده و همه ابعاد زندگی انسان را متحول کرده است.
به گزارش سرویس اخبار هوش مصنوعی سایت شات ایکس و به نقل از ایمنا جهان را بی‌هیچ محدودیتی، یعنی جایی که ماشین‌ها می‌توانند افکار شما را بخوانند، بیماری‌ها را پیش از ظهورشان شناسایی کنند یا تصمیمات اقتصادی را با دقتی حیرت‌انگیز پیش‌بینی کنند، تصور کنید، این همان رویایی است که هوش مصنوعی به آن جامه عمل پوشانده است. در عرصه پزشکی، این فناوری توانسته است بیماری‌های پیچیده‌ای را در کوتاه‌ترین زمان ممکن تشخیص دهد و جان هزاران انسان را نجات دهد، در صنعت خطوط تولیدی که زمانی با دست‌های کارگران انسانی حرکت می‌کردند، اکنون با الگوریتم‌های هوشمند و ربات‌هایی بی‌خستگی اداره می‌شوند.
اما هر نوری، سایه‌ای نیز به همراه دارد، همان‌طور که این فناوری مرزهای توانایی‌های بشری را گسترش می‌دهد، نگرانی‌هایی نیز به‌دنبال دارد. آیا هوش مصنوعی می‌تواند تصمیماتی بگیرد که اخلاقی باشند؟ آیا جایگزینی نیروی انسانی با ماشین‌ها، آینده‌ای تاریک و بی‌ثبات را برای اقتصاد جهانی رقم خواهد زد؟ از همه مهم‌تر، آیا انسان‌ها قادر خواهند بود کنترل این قدرت نوظهور را حفظ کنند یا خود تحت سلطه آن قرار خواهند گرفت؟
این سوالات، همان نقاطی هستند که مرز میان آرمان‌شهر و کابوس را مشخص می‌کنند، در این میان متخصصان و پژوهشگران در تلاش‌اند تا ابعاد گوناگون این فناوری را تحلیل کنند و راهکاری پیدا کنند که تعادلی میان پیشرفت و اخلاق برقرار کند.
دستاوردها، چالش‌ها و آینده شغلی
محسن حیدری، کارشناس هوش مصنوعی به خبرنگار ایمنا گفت: یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای هوش مصنوعی در حوزه پزشکی و سلامت است. این فناوری توانسته است با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، فرایند تشخیص بیماری‌ها را بهبود بخشد، به‌عنوان نرم‌افزارهای تشخیص، تصاویر پزشکی قادرند با دقتی بیش از پزشکان، بیماری‌هایی همچون سرطان یا مشکلات قلبی را در مراحل اولیه شناسایی کنند، این موضوع نه‌تنها به بهبود روند درمان بیماران کمک کرده، بلکه هزینه‌های درمانی را نیز کاهش داده است.
عکس : یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای هوش مصنوعی در حوزه پزشکی و سلامت استکارشناس هوش مصنوعی تاکید کرد: یکی دیگر از حوزه‌های مهم کاربرد هوش مصنوعی، صنعت و تولید است، سیستم‌های هوشمند توانسته‌اند فرایندهای تولید را بهینه کنند و میزان خطاهای انسانی را کاهش دهند. به‌عنوان نمونه در کارخانه‌های خودروسازی، ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی نه‌تنها تولید قطعات را با دقت بیشتری انجام می‌دهند، بلکه می‌توانند مشکلات خطوط تولید را نیز پیش‌بینی و برطرف کنند.
حیدری بیان کرد: در دوران همه‌گیری کووید -۱۹، هوش مصنوعی نقش مؤثری در پیش‌بینی شیوع بیماری و تخصیص منابع درمانی ایفا کرد، این فناوری به سیستم‌های درمانی کشورها کمک کرده تا با مدیریت بهتر منابع، از بحران‌های بزرگ‌تر جلوگیری کنند.
وی ادامه داد: در کشاورزی نیز هوش مصنوعی با استفاده از داده‌های آب‌وهوا، خاک، و محصولات زراعی، توانسته است بهره‌وری را افزایش دهد، کشاورزان اکنون می‌توانند با استفاده از این فناوری، بهترین زمان کاشت و برداشت را تعیین کنند و از منابع خود بهینه‌تر استفاده کنند.
کارشناس هوش مصنوعی توضیح داد: حمل‌ونقل هوشمند یکی دیگر از دستاوردهای مهم هوش مصنوعی است، خودروهای خودران نمونه بارزی از این فناوری هستند که با کاهش نیاز به رانندگی انسان، ایمنی جاده‌ها را افزایش داده‌اند، همچنین سیستم‌های هوشمند مدیریت ترافیک در شهرهای بزرگ توانسته‌اند به کاهش زمان سفر و آلودگی هوا کمک کنند.
حیدری بیان کرد:: حمل‌ونقل هوشمند یکی دیگر از دستاوردهای مهم هوش مصنوعی است، خودروهای خودران نمونه بارزی از این فناوری هستند که با کاهش نیاز به رانندگی انسان، ایمنی جاده‌ها را افزایش داده است، همچنین سیستم‌های هوشمند مدیریت ترافیک در شهرهای بزرگ توانسته‌اند به کاهش زمان سفر و آلودگی هوا کمک کنند.
وی ادامه می‌دهد: با وجود مزایای بی‌شمار، هوش مصنوعی چالش‌های اخلاقی مهمی را نیز به همراه دارد. یکی از این چالش‌ها، مسئله تبعیض الگوریتمی است، سیستم‌های هوش مصنوعی به‌دلیل وابستگی به داده‌های آموزشی، ممکن است تصمیماتی ناعادلانه بگیرند. به‌عنوان مثال، در فرایندهای استخدام، ممکن است به‌دلیل سوگیری داده‌ها، افرادی که از اقلیت‌های اجتماعی یا جنسیتی هستند، نادیده گرفته شوند.
کارشناس هوش مصنوعی اضافه می‌کند: این موضوع تنها به حوزه استخدام محدود نمی‌شود، در سیستم‌های قضائی نیز، الگوریتم‌های هوش مصنوعی که برای پیش‌بینی جرم و جنایت استفاده می‌شوند، گاهی سوگیری‌های ناعادلانه‌ای نسبت به گروه‌های خاص نشان می‌دهند، این امر می‌تواند به تشدید نابرابری‌های اجتماعی منجر شود.
حیدری تأکید می‌کند: خودروهای خودران نمونه بارزی از چالش‌های اخلاقی هوش مصنوعی هستند، در شرایط بحرانی، اگر خودرو مجبور شود بین نجات جان یک عابر پیاده یا راننده تصمیم‌گیری کند، چه کسی مسئول این تصمیم خواهد بود؟ این پرسش‌ها نشان می‌دهد که هنوز چارچوب‌های اخلاقی لازم برای استفاده از این فناوری به‌طور کامل تدوین نشده است.
وی بیان می‌کند: یکی از نگرانی‌های رایج درباره هوش مصنوعی، حذف شغل‌هاست، با ورود ربات‌ها و سیستم‌های هوشمند به بازار کار، بسیاری از مشاغل سنتی در خطر نابودی قرار گرفته‌اند، اما در عین حال این فناوری فرصت‌های شغلی جدیدی نیز ایجاد کرده است. به‌عنوان نمونه، مشاغل مرتبط با تحلیل داده و توسعه الگوریتم‌ها از جمله زمینه‌های شغلی جدید هستند.
کارشناس هوش مصنوعی بیان کنید: با این حال، همه افراد توانایی یادگیری مهارت‌های جدید را ندارند، این مسئله می‌تواند به افزایش نابرابری اقتصادی منجر شود، افرادی که از فرصت‌های آموزشی و مهارتی کافی برخوردار نیستند، ممکن است از بازار کار حذف شوند و این امر به گسترش شکاف طبقاتی دامن بزند.
شفافیت در تصمیم‌گیری‌های اتوماتیک
به‌گزارش ایمنا، ظهور هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تحولات قرن بیست‌ویکم، تغییرات عمیق و گسترده‌ای در تمام ابعاد زندگی انسان به‌وجود آورده است، از جمله نقش‌های کلیدی این فناوری می‌توان به بهبود کیفیت زندگی، افزایش کارایی در صنایع مختلف و ارائه خدمات هوشمند اشاره کرد، هوش مصنوعی به‌ویژه در حوزه‌های پزشکی و سلامت به کمک تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها و پیش‌بینی روندهای درمانی مؤثر واقع شده است، همچنین در صنایع اتوماسیون و تولید، هوش مصنوعی به بهینه‌سازی فرایندها، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها کمک کرده است. به‌طور کلی می‌توان گفت که هوش مصنوعی پتانسیل این را دارد که به‌عنوان یک ابزار کارآمد، به تحول اساسی در نحوه زندگی و کار ما انجام شد.
عکس : هوش مصنوعی در پزشکیبا این حال، توفیقات و دستاوردهای هوش مصنوعی بدون چالش‌های خاص خود نبوده است، ظهور این فناوری، نگرانی‌های اخلاقی و اجتماعی متعدد را به‌دنبال داشته است. مسائلی همچون حریم خصوصی، تبعیض‌های الگوریتمی، و اخلاق در تصمیم‌گیری‌های اتوماتیک از جمله چالش‌های مهمی هستند که در پرتو گسترش هوش مصنوعی مطرح شده‌اند، دکتر نادر جاویدی و مهندس سارا ملکی در این زمینه نظرات خود را ارائه می‌دهند و بر اهمیت توجه به ابعاد انسانی و اخلاقی هوش مصنوعی تأکید می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، خطرات ناشی از نبود شفافیت در عملکرد الگوریتم‌ها و تصمیم‌گیری‌های هوش مصنوعی است، کاربران ممکن است نتوانند درک دقیقی از چگونگی تصمیم‌گیری سیستم‌های هوش مصنوعی داشته باشند، که این امر می‌تواند به بی‌اعتمادی و کاهش پذیرش عمومی این فناوری منجر شود. به همین دلیل، توسعه الگوریتم‌های شفاف و قابل توضیح، از ضروریات اساسی برای افزایش اعتماد به سیستم‌های بر پایه هوش مصنوعی است.