مایکروسافت در روز سه‌شنبه 25 جولای سال جاری میلادی (3 مرداد 1402) گزارش مالی خود را از دوره منتهی به ژوئن 2023 (منطبق بر سه‌ماهه چهارم سال مالی این شرکت) منتشر کرد. طبق این گزارش، درآمد غول نرم‌افزاری در این مدت با 8 درصد رشد سالانه 56.2 میلیارد دلار بوده که از پیش‌بینی 55.47 میلیارد دلاری Refinitiv فراتر رفته است. سود عملیاتی شرکت نیز 18 درصد افزایش را نسبت به دوره مشابه سال گذشته تجربه کرده و به 24.3 میلیارد دلار رسیده است. سود خالص و تقیل‌یافته هر سهم مایکروسافت نیز شاهد رشد بوده و با 20 و 21 درصد افزایش به ترتیب رقم 20.1 میلیارد و 2.69 دلار را به ثبت رسانده که این دومی هم از پیش‌بینی 2.55 دلاری Refinitiv بیشتر بوده است.
سهام مایکروسافت در سال 2023 حدود 45 درصد افزایش یافته و رکوردهای متعددی را به نام خود ثبت کرده است. به این ترتیب کمپانی قدیمی آمریکایی در آستانه دستیابی به رکورد دیگر غول این کشور یعنی کمپانی اپل، به عنوان نخستین شرکت 3 تریلیون دلاری جهان قرار گرفته است. کمپانی مادر گوگل یعنی آلفابت نیز در این مدت 39 درصد رشد را تجربه کرده که اندکی از شاخص 41 درصدی Nasdaq 100 Index پایین‌تر است.
با انتشار گزارش‌های مالی مایکروسافت و آلفابت و عملکرد بخش هوش مصنوعی این دو شرکت، تحلیل‌های ارائه‌شده درباره تحول عمیق شرکت‌های آمریکایی توسط هوش مصنوعی و تبدیل شدن آن‌ها به غول‌های بزرگ در این عرصه، به آزمون گذاشته شده است. به گفته ساتیا نادلا (Satya Nadella)، مدیر عامل مایکروسافت «سازمان‌ها نه تنها از چگونگی بلکه از سرعت فراهم آوردن نسل جدید هوش مصنوعی برای رویارویی با فرصت‌ها و چالش‌های بزرگ خود به صورت ایمن و مسئولانه [از ما] می‌پرسند. ما همچنان بر موقعیت رهبری در فرایند تغییر پلتفرم جدید هوش مصنوعی متمرکز هستیم و به مشتریان خود کمک می‌کنیم از مایکروسافت کلاد برای بیشینه کردن سود حاصل از هزینه‌های دیجیتالی و ارتقاء عملیاتی بیش از پیش بهره بگیرند.»
از نگاه ایمی هود (Amy Hood) معاون اجرایی و مدیر ارشد مالی مایکروسافت، از آنجاکه این شرکت برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده سرویس‌های هوش مصنوعی روند سرمایه‌گذاری خود را هدایت می‌کند، باید تأثیر درآمدی این سرمایه‌گذاری را به جای نیمه نخست، در نیمه دوم سال مالی 2024 این شرکت مشاهده کرد.
مایکروسافت در طول فصل اخیر پس از راه‌اندازی ChatGPT در نوامبر 2022، مشارکت گسترده خود را با OpenAI برای سرمایه‌گذاری بر روند روبه‌رشد هوش مصنوعی ادامه داده است. به طور مثال این شرکت به منظور کمک به کارگران برای درک داده‌های کارفرمایان ربات چت جدیدی را عرضه کرده که تا حدی توسط مدل‌های زبانی OpenAI پشتیبانی می‌شود. به علاوه، توسعه‌دهندگان مایکروسافت می‌توانند افزونه‌هایی بسازند که کاربران از طریق ChatGPT، چت‌بات جست‌وجوی بینگ و ابزارهای دیگر به آن‌ها دسترسی داشته باشند.
بنابر اعلام نادلا، سرویس Azure OpenAI شرکت‌ها را قادر می‌سازد به مدل‌های زبانی و سایر ابزارهای توسعه‌دهندگان دسترسی پیدا کنند. این خدمات که در حال بیش از 11 هزار مشتری دارد، در ماه می به 4,500 نفر ارائه می‌شده است.
از طرف دیگر، با وجود شکایت کمیسیون تجارت فدرال ایالات متحده علیه مایکروسافت برای ممانعت از خرید 69 میلیارد دلاری شرکت سازنده بازی Activision Blizzard، مدیران مایکروسافت امیدوار بودند این فرایند را تا پایان سه‌ماهه چهارم سال مالی 2023 خود یعنی 30 ژوئن امسال تکمیل کنند، اما با ناکامی در این مسیر، مهلت نهایی شدن خرید تا 18 اکتبر تمدید شده است. در همین راستا ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت نیز از تلاش برای دریافت تاییدیه‌های نظارتی مورد نیاز برای انجام معامله و اطمینان از انجام این توافق سخن گفته است.
بر اساس توافق مایکروسافت و Activision، دو شرکت مهلت نهایی شدن معامله را تمدید کرده‌اند تا بتوانند با مقامات ناظر بریتانیایی در مورد تغییراتی در توافق خود برای تکمیل معامله مذاکره کنند. این اقدام پس از آن روی داد که سازمان رقابت و بازار بریتانیا (CMA) در ماه آوریل امسال و تنها یک روز پس از انتشار گزارش مالی مایکروسافت از سه‌ماهه منتهی به مارس 2023، مانع انجام این معامله به سبب نگرانی‌های مرتبط با فضای ابری شده بود.
همچنین غول ردموندی برای نخستین بار از سال 2016 تاکنون هزینه‌های سالانه مربوط به تحقیق و توسعه خود را کاهش داده است. به علاوه، مدیر عامل مایکروسافت در ماه می از افزایش نیافتن حقوق کارکنان در سال جاری میلادی خبر داده و در یادداشتی تازه، از دور جدید اخراج کارکنان پس از قطع همکاری با 10 هزار نفر در ماه ژانویه 2023 سخن گفته است.
بر اساس گزارش مالی مایکروسافت در دوره زمانی آوریل تا ژوئن 2023، همان گونه که انتظار می‌رفت درآمد شرکت ردموندی از سیستم‌عامل ویندوز ارائه‌شده به شرکت‌های تولیدکننده و همچنین دستگاه‌ها در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته میلادی روند نزولی داشته، اما بخش ایکس‌باکس، دست کم در حوزه محتوا، با بهبود نسبی مواجه شده است. از سوی دیگر، درآمد شرکت از کسب‌وکار ابری، آفیس و سرور همچنان به جبران ضعف حاکم بر بازار رایانه‌های شخصی ادامه داده است.
در ادامه جزئیات عملکرد هر یک از بخش‌های مایکروسافت را مرور خواهیم کرد.
درآمد این بخش مایکروسافت در سه‌ماهه اخیر با 10 درصد افزایش 18.3 میلیارد دلار گزارش شده است. مطابق اعلام ابرشرکت آمریکایی درآمد محصولات آفیس تجاری یا Office Commercial و سرویس‌های ابری مرتبط با آن به سبب رشد 15 درصدی درآمد آفیس 365 تجاری شاهد 12 درصد افزایش بوده است. به همین ترتیب، درآمد شرکت از محصولات آفیس مصرف‌کننده یا Office Consumer هم 3 درصد رشد را تجربه کرده و تعداد مشترکین Microsoft 365 Consumer به 67 میلیون نفر افزایش یافته است. درآمد خدمات ابری و محصولات Dynamics نیز با 19 درصد ارتقاء روبه‌رو شده که موتور محرکه آن رشد 26 درصدی درآمد Dynamic 365 عنوان شده است. همچنین مایکروسافت در گزارش مالی خود از افزایش 5 درصدی درآمد پلتفرم لینکد-این خبر داده است.
این بخش از کسب‌وکار مایکروسافت که معمولا اصلی‌ترین تأمین‌کننده درآمد شرکت به شمار می‌رود، بخش‌های کلاد عمومی Azure، ویندوز سرور، GitHub ،Nuance ،Visual Studio ،SQL Server و سرویس‌های سازمانی را در بر می‌گیرد و در سه‌ماهه منتهی به ژوئن 2023 موفق به کسب درآمد 24 میلیارد دلاری شده و 15 درصد رشد را شاهد بوده است. درآمد غول نرم‌افزاری از محصولات سرور و سرویس‌های کلاد مرتبط با آن 17 درصد افزایش یافته که بیش از همه به پشتوانه رشد 26 درصدی درآمد Azure و سایر خدمات ابری رقم خورده است. البته مایکروسافت در گزارش‌های مالی خود به درآمد فصلی Azure اشاره‌ای نمی‌کند، اما به گفته نادلا درآمد سالانه Microsoft Cloud از 110 میلیارد دلار فراتر رفته است.
برای مقایسه بهتر است بدانید بر اساس گزارش مالی آلفابت از سه‌ماهه دوم 2023، درآمد محصولات ابری این کمپانی شامل اپلیکیشن‌های productivity پلتفرم Google Workspace وGoogle Cloud Platform موفق به ثبت رشد 28 درصدی شده است.
رایانش شخصی‌تر (More Personal Computing)
در فصلی که گذشت، کسب‌وکار رایانش شخصی‌تر مایکروسافت که کنسول‌های ایکس‌باکس، موتور جست‌وجوی Bing، رایانه‌های Surface و سیستم‌عامل ویندوز را شامل می‌شود، با افت 4 درصدی درآمد در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته مواجه شده و درآمدی در حدود 13.9 میلیارد دلار به ثبت رسانده است؛ اگر چه درآمد این بخش همچنان از پیش‌بینی 13.58 میلیارد دلاری تحلیل‌گران StreetAccount بیشتر بوده است. در این میان درآمد حاصل از ویندوز ارائه‌شده به شرکت‌های OEM با 12 درصد افت روبه‌رو شده که مایکروسافت آن را عمدتا به شرایط حاکم بر بازار رایانه‌های شخصی نسبت داده است.
موسسه تحقیقاتی IDC در تحلیل افت بازار رایانه‌های شخصی برای شش فصل متوالی به عواملی همچون «بحران کلان اقتصادی، پایین بودن تقاضا از سوی مصرف‌کنندگان و بخش تجاری و تغییر در بودجه‌های فناوری اطلاعات» اشاره کرده است. از این رو کاهش عرضه لپ‌تاپ و رایانه شخصی یکی از علل اصلی آسیب درآمدی به بخش دستگاه‌های مایکروسافت (Devices) به شمار می‌رود. درآمد این بخش که محصولاتی همچون عینک HoloLens، لوازم جانبی PC و دستگاه‌های Surface را شامل می‌شود، در سه‌ماهه اخیر 20 درصد کاهش یافته و مدیر ارشد مالی مایکروسافت، در مورد بدتر شدن شرایط این بخش در فصل آینده هشدار داده است.
اما مایکروسافت از رشد 2 درصدی درآمد محصولات تجاری ویندوز و سرویس‌های کلاد مرتبط در کنار افزایش 8 درصدی درآمد بخش جست‌وجو و تبلیغات (بدون در نظر گرفتن هزینه خرید ترافیک) خبر داده است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که درآمد مایکروسافت از سخت‌افزار ایکس‌باکس نیز در دوره منتهی به ژوئن 2023، با ۱۳ درصد کاهش مواجه شده است. از این رو احتمال می‌رود غول آمریکایی همچنان با دشواری‌هایی در تأمین سخت‌افزار و تقاضای اندک برای کنسول‌های ایکس‌باکس سری X و S رویارو باشد. در عین حال این مسأله می‌تواند با استراتژی مایکروسافت در بلندمدت مرتبط باشد و به متعادل کردن هزینه سخت‌افزار در برابر محتوا و خدمات ابری ایکس‌باکس بینجامد. در مقابل درآمد بخش محتوا و خدمات ایکس‌باکس، شامل سرویس اشتراک ایکس‌باکس Game Pass با 5 درصد افزایش روبه‌رو شده؛ اگر چه کل درآمد بخش بازی تنها 1 درصد رشد را شاهد بوده است.
بنا بر اعلام مایکروسافت، تعداد مشترکیان سرویس Game Pass در ژانویه 2022 به 25 میلیون نفر رسیده بود؛ اما از آن زمان تاکنون آمار تازه‌ای در این خصوص منتشر نشده است. این در حالی است که فیل اسپنسر (Phil Spencer)، مدیر عامل مایکروسافت گیمینگ، در ماه اکتبر گذشته فاش کرده بود که رشد خدمات در بخش کنسول‌های بازی این سرویس متوقف شده و تلاش کمپانی آمریکایی بیشتر به گسترش خدمات Game Pass در بخش رایانه‌های شخصی معطوف شده است؛ چنان که این سرویس در اوایل سال جاری میلادی در 40 بازار جدید ارائه شده است.
مایکروسافت در پایان گزارش خود از پرداخت 9.7 میلیارد دلار در قالب بازخرید سهام و سود به سهامداران خبر داده است.