از پدیده‌های نوظهور در جهان که توجه بسیاری را به خود جلب کرده و به باور بسیاری، از ارکان جدایی ناپذیر آینده بشریت است، « نئوبانک » است؛ پدیده‌ای نوظهور در عرصه بانکداری دیجیتال که به عنوان جایگزینی برای بانک‌های سنتی مطرح شده است.
به گزارش سرویس اخبار اینترنت و شبکه سایت شات ایکس و به نقل از نبض فناوری نسخه‌ای مدرن و متفاوت از بانک‌ها که به صورت کاملاً دیجیتال و بدون شعب فیزیکی فعالیت می‌کنند و ساختاری متفاوت و مستقل از بانک‌های سنتی دارند. بانک‌هایی که محصول توسعه فناوری هستند و به مانند برخی فناوری‌های دیگر، نسخه‌ای متفاوت از آنها در کشورمان در دست اجرا قرار گرفته است!
رقابت بانک‌های سنتی در غیاب نئوبانک واقعی
نئوبانک در ایران به مانند برخی دیگر از جلوه‌های تکنولوژی و فناوری، در مسیری متفاوت در حال حرکت است تا جایی که شاهد ارائه نسخه‌هایی از آن در کشورمان هستیم که بیش از آنکه «نو» باشند، بازتولیدی کهنه از اپلیکیشن‌های بانکی موجود هستند و حتی در برخی زمینه‌ها از اپ‌های قبلی شکست می‌خورند!
البته در ظاهر نئوبانک های متعددی در ایران شکل گرفته و مشغول فعالیت هستند، اما با کمی دقت پی می‌بریم که پشت همه نام‌های تازه با پیشوند نئوبانک ، بانک‌های سنتی کشورمان قرار دارند در تلاش هستند تا از اسم نئوبانک برای معرفی اپلیکیشن‌های جدید خود استفاده کنند، چراکه می‌دانند مسئولان کشورمان تنها به بانک‌ها مجوز تاسیس نئوبانک می‌دهند!
این در حالی که در سطح بین‌المللی نئوبانک ها به عنوان نهاد‌هایی مستقل و بدون وابستگی به بانک‌های سنتی فعالیت می‌کنند و اساسا نئوبانک ها، رقیب بانک‌های سنتی هستند نه زیرمجموعه این نهادها. رقابتی که در ایران در سطحی دیگر شکل گرفته است، به این صورت که بانک‌های سنتی در تلاش هستند در حیاط خلوت تازه شان با اسم نئوبانک با هم رقابت کنند!
نام تازه، ساختار کهنه!
یکی از مهم‌ترین چالش‌های نئوبانک در ایران این است که در عمل چیزی فراتر از یک اپلیکیشن بانکی معمولی ارائه نمی‌دهد. به عنوان مثال، بسیاری از بانک‌های داخلی خدماتی مانند افتتاح حساب آنلاین، ارسال کارت بانکی از طریق پست، و ارائه تسهیلات دیجیتال را به نام نئوبانک معرفی می‌کنند، در حالی که این خدمات را می‌توان در چهارچوب بانک‌های سنتی نیز ارائه کرد.
این در حالی است که نئوبانک های واقعی در جهان، با ساختاری کاملاً دیجیتال و خارج از بانکداری سنتی، خدمات مالی نوآورانه‌ای را ارائه می‌دهند که وابسته به هیچ شعبه فیزیکی یا فرآیند‌های بانکی مرسوم نیست و به حوزه‌های تازه فناوری مانند بلاکچین و حتی وب ۳ سرک می‌کشد و آینده را در آنجا جست‌وجو می‌کند.
ابزاری نوظهور که آمده تا چالش‌های آینده را حل کرده و به نیاز‌های فردای بشریت پاسخ گوید. آینده‌ای که متاورس یک مثال از آن است و ارائه خدمت بانکی در آن به نسخه‌های فراتر از بانک‌های سنتی و خدمات آنلاینی که ارائه می‌دهند، نیازمند است.
چرا نئوبانک ایرانی شکل نگرفته؟
چندین عامل کلیدی موجب شده‌اند که نئوبانک در ایران نتواند شکل واقعی خود را بگیرد:
⊗محدودیت‌های قانونی و نظارتی: قوانین بانکی ایران به نحوی تدوین شده که ایجاد نئوبانک های مستقل از بانک‌های سنتی عملاً غیرممکن است. هرگونه فعالیت بانکی نیازمند مجوز‌های سختگیرانه‌ای است که در اختیار بانک‌های موجود قرار دارد و فضای لازم برای ورود بازیگران جدید فراهم نیست.
⊗نبود زیرساخت‌های لازم: بسیاری از سرویس‌های موردنیاز برای یک نئوبانک واقعی، مانند پرداخت‌های بین‌المللی، بانکداری باز و APIهای یکپارچه، یا به‌درستی در ایران پیاده‌سازی نشده‌اند یا با محدودیت‌های زیادی مواجه هستند.
⊗نگرش بانک‌ها به نئوبانک به عنوان ابزار تبلیغاتی: برای بانک‌های ایرانی، استفاده از نام « نئوبانک » بیشتر یک استراتژی بازاریابی است تا یک تحول ساختاری. بسیاری از بانک‌ها تنها با تغییر رابط کاربری اپلیکیشن‌های خود و اضافه کردن برخی خدمات آنلاین، از این عنوان برای جلب مشتری استفاده می‌کنند.
⊗محدودیت در خدمات مالی و انتقال وجه: در بسیاری از کشور‌های پیشرو، نئوبانک ها به کاربران اجازه می‌دهند تا تراکنش‌های مالی بزرگی را بدون نیاز به حضور فیزیکی یا مدارک اضافی انجام دهند. در ایران اما، همچنان برای انتقال مبالغ بالا محدودیت‌های زیادی وجود دارد که مانع از عملکرد واقعی نئوبانک ها می‌شود.
⊗مشکلات جذب نیروی متخصص: بانک‌های سنتی به دلیل محدودیت‌های ساختاری و دولتی بودن بسیاری از آنها، در جذب نیرو‌های متخصص حوزه فناوری با مشکل مواجه‌اند. بدون حضور نیرو‌های متخصص، امکان توسعه نئوبانک های واقعی نیز وجود ندارد.
فهرست اشکالات و نیازمندی‌های رفع نشده‌ای که می‌توان موارد دیگری را هم به آنها افزود تا هم از وضعیت فعلی این حوزه نوین بانکی در کشور دلسرد شد و هم امیدی به اصلاح آن در آینده نداشت. وضعیتی یاس آور که بعید است به این زودی‌ها حل شود و بعد از دستمالی شدن مکرر عبارت نئوبانک با نام و اپلیکیشن‌های تازه در کشور، شاهد اولین نئوبانک واقعی در ایران باشیم!