چند بار در هفته خواب خوبی دارید؟ اگر پاسخ‌تان چیزی کمتر از “همیشه” باشد، شاید بهتر باشد تأثیر دستگاه‌های الکترونیکی بر خواب شبانه‌تان را مد نظر قرار دهید. نور آبی ساطع شده از صفحه نمایش دستگاه‌های الکترونیکی مغز ما را فریب می‌دهد که فکر کنیم باید بیدار بمانیم. خوشبختانه، حداقل می‌توانید در گوشی اندروید ی خود به راحتی با استفاده از فیلتر نور آبی این مشکل را برطرف کنید.
مشکل با نور آبی
اثبات شده است که نور آبی صفحه نمایش بر سلامتی تأثیر منفی می‌گذارد. مطالعاتی مانند مطالعه‌ای که توسط دانشگاه هاروارد انجام شده، بارها هشدار داده‌اند که استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی در هنگام شب، هم بر کمیت و هم کیفیت خواب شما تأثیر منفی می‌گذارد.
علت این مشکل نیز قرار گرفتن در معرض نور در هنگام شب است. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، قرار گرفتن در معرض نور آبی با طول موج کوتاه که از نمایشگر گوشی‌ها، تبلت‌ها و تقریباً هر دستگاه الکترونیکی دارای صفحه نمایش ساطع می‌شود، روند عادی خواب را بر هم می‌زند.
نور خورشید هم حاوی نور آبی است که در طی روز برای ما حیاتی است. همین نور آبی است که به ما کمک می‌کند تا بیدار و هوشیار بمانیم و در واقع، نقش بسیار مهمی در کنترل چرخه خواب ما انسان‌ها دارد.
اما قرار گرفتن در معرض نور آبی در هنگام شب، تأثیر منفی بر روی بدن ما دارد، زیرا مغز را فریب می‌دهد که هنوز روز است! این نور آبی شبانه سبب کاهش ترشح ملاتونین می‌شود. ملاتونین همان هورمونی است که در شب ترشح می‌شود و بدن را برای خواب آماده می‌کند.
تأثیر نور آبی بر کیفیت خواب آنقدر زیاد است که مطالعه دیگری که توسط روزنامه Daily Mail انجام شده، حتی پیشنهاد کرده است که قرار دادن یک LED آبی درخشان در داشبورد خودرو می‌تواند راه مؤثری برای جلوگیری از خواب آلودگی رانندگان باشد.
پس چه کار باید کرد؟ غیر از اینکه چند ساعت قبل از خواب گوشی را خاموش کنید. پاسخ استفاده از فیلتر نور آبی است. این ویژگی در سیستم عامل اندروید به صورت پیش فرض وجود دارد و در عین حال، برنامه‌های شخص ثالثی نیز وجود دارند که می‌توانند ویژگی‌های بیشتری را ارائه دهند.
فیلتر نور آبی چه کاری انجام می‌دهد؟
فیلتر کردن نور آبی به دو روش کار می‌کند. گزینه درون سیستم و گزینه روت میزان نور آبی ساطع شده از صفحه نمایش را کاهش می‌دهند. سایر برنامه‌های شخص ثالث نیز یک فیلتر قرمز به صفحه اضافه می‌کنند تا نور آبی را خنثی کند.
نتیجه این دو روش یکسان است و به محتوای نمایشگر یک تم مایل به قرمز می‌دهد که عادت کردن به آن ممکن است کمی طول بکشد. اما به هر حال، اثرات منفی نور آبی را خنثی می‌کند و به میزان قابل توجهی مصرف درخشندگی را نیز کاهش می‌دهد. حتی اگر تفاوت قابل ملاحظه‌ای نیز در بهبود کیفیت خواب خود حس نکنید، بلافاصله بعد از روشن کردن فیلتر آبی متوجه خواهید شد که خستگی چشم شما در هنگام استفاده از گوشی در یک اتاق کم نور بسیار کمتر شده است.
با این حال، برنامه‌های شخص ثالث در این زمینه چندان عالی عمل نمی‌کنند. استفاده آن‌ها از یک لایه قرمز باعث کاهش کنتراست می‌شود و رنگ مشکی را در نمایشگر به یک سایه تیره قرمز تبدیل می‌کند.
این برنامه‌ها همچنین ممکن است یک ویژگی امنیتی در اندروید را فعال کنند که طی آن برخی دکمه‌ها در زمان اعمال پوشش‌ها غیرقابل دسترس می‌شوند و این دکمه‌ها هیچ عکس العملی به لمس کردن نخواهند داشت. احتمالاً زمانی بیشتر متوجه این مسئله خواهید شد که سعی کنید برنامه‌ای را از یک فروشگاه برنامه غیر از گوگل پلی استور نصب کنید. در این حالت، برای اینکه بتوانید روی دکمه نصب لمس کرده و برنامه را دانلود کنید، باید برنامه فیلتر کننده رنگ آبی را متوقف کرده یا ببندید. بسیاری از این فیلترها همچنین پنل اعلانات را هم از کار می‌اندازند.
گزینه پیش فرض اندروید: Night Light
قبل از معرفی و بررسی برنامه‌های شخص ثالث، ابتدا بد نیست نگاهی به تنظیمات درون سیستمی گوشی یا تبلت اندرویدی خود بیندازید. فیلتر نور آبی تعبیه شده در سیستم عامل اندروید به نام Night Light شناخته می‌شود، اگر چه در برخی گوشی‌ها ممکن است نام متفاوتی برای آن در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، در گوشی‌های سامسونگ این ویژگی Eye Comfort Shield نام دارد.
راه‌اندازی و زمان‌بندی فیلتر نور آبی در اندروید بسیار آسان است. در بیشتر گوشی‌ها، فقط باید به صفحه تنظیمات (Settings) رفته و بعد از وارد شدن به بخش نمایشگر (Display) به دنبال گزینه‌ای به نام Night Light یا مشابه آن بگردید. می‌توانید این ویژگی را برای روشن شدن خودکار زمان‌بندی کرده و شدت فیلتر را هم به دلخواه خود تنظیم کنید. اما اگر این تنظیمات برایتان کافی نیستند و به دنبال کنترل بیشتری بر روی فیلتر آبی هستید، باید یک برنامه ویژه برای آن نصب کنید.
بهترین برنامه فیلتر نور آبی: Twilight
Twilight بهترین برنامه فیلتر نور آبی برای اندروید است. این برنامه به تدریج دمای رنگ نمایشگر را کاهش می‌دهد (قرمزتر می‌کند) و صفحه نمایش را تا رسیدن به سطح رنگ و روشنایی انتخاب شده توسط شما تیره می‌کند.
این تغییر تدریجی باعث می‌شود که شما تقریباً متوجه تغییر آن نشوید. در ابتدا، سفیدی‌ها فقط کمی خاکستری به نظر می‌رسند، اما وقتی به تختخواب بروید و چراغ‌ها را خاموش کنید، اثر فیلتر کامل خواهد شد.
Twilight با استفاده از سنسور نور گوشی می‌تواند به طور مداوم تنظیمات خود را به صورت خودکار تنظیم کند و اطمینان حاصل کند که همیشه با شرایط نور محیطی شما سازگار است. در ضمن، بعد از راه‌اندازی و اعمال تنظیمات اولیه، دیگر نیازی به باز کردن برنامه نخواهید داشت و همه کارها خودکار انجام خواهند شد.
چرا باید از Twilight استفاده کنیم در حالی که خود اندروید دارای فیلتر نور آبی است؟
Twilight دو ویژگی کاربردی دارد که آن را به طور خاص مفید‌تر از فیلتر داخلی اندروید می‌کند. یکی این است که می‌توانید آن را طوری تنظیم کنید که وقتی برنامه‌های خاصی باز هستند به طور خودکار غیرفعال شود. به این ترتیب، مزاحم تماشای فیلم‌ها در یک برنامه خاص نخواهد شد. دیگری این است که تنها به گوشی هوشمند شما محدود نبوده و می‌توانید آن را طوری تنظیم کنید که لامپ‌های هوشمند فیلیپس هیو (Philips HUE) یا دیگر لامپ‌های هوشمند را هم کنترل کند و یا آن را روی ساعت اندرویدی، تلویزیون اندرویدی یا لپ تاپ کروم بوک خود نیز نصب کنید.
دانلود: Twilight (رایگان) | Twilight Pro (با قیمت 3.49 دلار)
گزینه‌ای که به دسترسی روت نیاز دارد: Night Light (KCAL)
Twilight بهترین انتخاب برای اکثر کاربران است، اما اگر گوشی شما روت شده باشد، امکان استفاده از برنامه قدرتمندتری به نام Night Light (KCAL) را نیز دارید.
به عنوان یک برنامه با دسترسی روت، Night Light می‌تواند به طور مستقیم صفحه نمایش را کنترل کند. در واقع، به جای قرار دادن یک لایه قرمز روی صفحه برای خنثی کردن اثر نور آبی، به طور واقعی میزان نور آبی که صفحه نمایش ساطع می‌کند را کاهش می‌دهد.
این برنامه تقریباً همان کاری را انجام می‌دهد که ویژگی Night Light خود اندروید انجام می‌دهد، و نتیجه آن تصویری با کیفیت بالاتر است. این برنامه به محتوای نمایشگر تم قرمز نمی‌دهد و به عنوان مثال، جاهای مشکی همچنان مشکی باقی می‌مانند و هیچ افت کنتراستی وجود نخواهد داشت. همچنین در اعلان‌ها یا برنامه‌های دیگر نیز تداخل ایجاد نمی‌کند.
اما KCAL برای همه مناسب نیست. شما نیاز دارید تا گوشی خود را برای استفاده از آن روت کنید و ممکن است نیاز به نصب کرنل سفارشی نیز داشته باشید. همچنین، این برنامه از طریق فروشگاه پلی استور در دسترس نیست. می‌توانید آن را در صفحه GitHub مشاهده کرده و از طریق اپ استور شخص ثالث F-Droid دانلود نمایید.
دانلود: Night Light (KCAL) (رایگان)
کاهش اثر نور آبی بدون فیلتر کردن آن
عادت کردن به اثر فیلتر نور آبی نسبتاً آسان است. با این حال، برخی افراد آن را دوست ندارند. اگر دوست ندارید که پس از غروب آفتاب، تمام برنامه‌های شما تم رنگی قرمز بگیرند، راه‌های ساده‌تری برای کاهش اثرات نور آبی وجود دارد.
چاره کار این است که ساعات استفاده و نوع کاربری خود را طوری تنظیم کنید که کمتر در معرض نور آبی قرار بگیرید. به عنوان مثال، استفاده از یک گوشی به جای تبلت به دلیل صفحه نمایش کوچک‌تری که دارد بهتر است. همچنین، بهتر است درخشندگی نمایشگر را تا جایی که می‌توانید کم کنید و حالت تاریک را در برنامه‌های خود فعال کنید. حتی می‌توانید حالت تاریک را برای تمام وب‌سایت‌ها در مرورگر کروم نیز فعال کنید.
اکثر کتاب‌خوان‌های الکترونیکی دارای گزینه متن سفید در زمینه سیاه یا رنگ سپیا هستند که نسبت به متن استاندارد سیاه روی زمینه سفید بهتر بوده و چشم‌ها را کمتر خسته می‌کند. سرویس Google Play Books یک گام فراتر می‌رود و ویژگی خاص Night Light را ارائه می‌دهد. این ویژگی به طور خودکار در غروب آفتاب روشن می‌شود، سپس هر چه شب تاریک‌تر می‌شود، نور آبی بیشتری را از صفحه نمایش حذف می‌کند.
برای فعال کردن این ویژگی، کافیست یک کتاب را باز کنید، روی دکمه Display Options ضربه بزنید، به بخش Lighting بروید و Reading Night Light را فعال کنید.
کاهش خستگی چشم در اندروید
ویژگی Night Light اندروید و برنامه‌هایی مانند Twilight به شما امکان می‌دهند تا بدون مختل کردن خوابتان از گوشی خود زمان بیشتری استفاده کنید. این ابزارها کاربری آسانی دارند و در حالی که اثر آن‌ها در ابتدا ممکن است کمی عجیب به نظر برسد، به سرعت به آن عادت می‌کنید. کاهش نور آبی باعث می‌شود صفحه نمایش گوشی و تبلت درخشندگی کمتری داشته باشد که همین مسئله می‌تواند سردرد یا خستگی چشم هنگام استفاده از گوشی را کمتر کند.